ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ
ΓΡΑΦΕΙΟ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗ ΥΠΟΥΡΓΟΥ
Αθήνα, 22 Μαΐου 2013
Κυρίες και κύριοι,
Χαίρομαι ιδιαίτερα που βρίσκομαι ανάμεσά σε ανθρώπους, που μοιραζόμαστε τον κοινό στόχο για την ανάδειξη του ελληνικού ελαιόλαδου σε σύμβολο της ελληνικής αγροτικής παραγωγής, ως ένα προϊόν ποιότητας με τυποποίηση και πιστοποίηση, άρα επώνυμο και με ταυτότητα.
Οικοδομούμε μια σχέση συνεργασίας και γόνιμου διαλόγου, όπως φάνηκε και στη χθεσινή σύσκεψη που είχαμε με το ΣΕΒΙΤΕΛ στο ΥΠΑΑΤ, ώστε να εντοπίσουμε τα προβλήματα και να δρομολογήσουμε λύσεις μέσα σε ένα ανταγωνιστικό διεθνές περιβάλλον.
Έχουμε καθήκον να ανασυγκροτήσουμε τον τομέα της παραγωγής ελαιόλαδου και να τον συνδέσουμε αποτελεσματικά με την τυποποίηση και την προώθησή του, προκειμένου όχι μόνο να διατηρήσουμε τα κεκτημένα αλλά και να αυξήσουμε την εξωστρέφεια.
Να αξιοποιήσουμε στο έπακρο την ποιοτική μας παραγωγή και όχι απλώς να περηφανευόμαστε για αυτή, έτσι ώστε να αμβλύνουμε διαχρονικά προβλήματα του κλάδου όπως ο μικρός κλήρος και το υψηλό κόστος που καθιστά τους Ισπανούς και τους Ιταλούς πιο ανταγωνιστικούς.
Να ξεφύγουμε από την πεπατημένη και παρωχημένη διάθεση χύμα ελαιόλαδου και να το αναβαθμίσουμε σε τυποποιημένο, με εγγυημένη ποιότητα και ασφάλεια. Κάθε φιάλη ελληνικού ελαιόλαδου να έχει ταυτότητα. Να διαφημίζει την Ελλάδα.
Κυρίες και κύριοι,
Η ελαιοκαλλιέργεια αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους και δυναμικότερους κλάδους της αγροτικής οικονομίας της Ελλάδας. Καλύπτει περίπου το 20% της καλλιεργούμενης έκτασης της χώρας. Από τα 170 εκατομμύρια ελαιόδεντρα, τα 135 εκατομμύρια είναι ποικιλίες που προορίζονται για την παραγωγή ελαιόλαδου.
Η Ελλάδα αν και κατέχει διεθνώς την τρίτη θέση στην παραγωγή ελαιόλαδου, μετά την Ισπανία και την Ιταλία, δυστυχώς, στον τομέα των εξαγωγών μειονεκτεί σημαντικά έναντι των ανταγωνιστών της, καθώς εξάγουμε χύμα τη μεγαλύτερη ποσότητα.
Αποτέλεσμα αυτής της πρακτικής είναι η απώλεια της προστιθέμενης αξίας του προϊόντος, την οποία καρπώνονται κυρίως οι Ιταλοί. Μόνο το 20% της παραγωγής και το 25% των εξαγωγών ελαιόλαδου της χώρας μας είναι τυποποιημένο, την ώρα που τα αντίστοιχα μεγέθη για την Ιταλία κυμαίνονται στο 75% και 97% ενώ για την Ισπανία στο 50% και 55%.
Οι ρίζες του προβλήματος ανταγωνιστικότητας του ελληνικού ελαιόλαδου εντοπίζονται σε τέσσερα κυρίως σημεία:
Καταρχάς, ο κατακερματισμός του κλήρου επιδρά αρνητικά στην ανταγωνιστικότητα του ελληνικού ελαιόλαδου. Στην Ελλάδα υπάρχουν 778.660 ελαιοκομικές εκμεταλλεύσεις, εκ των οποίων το 58% έχει μέγεθος κάτω των 10 στρεμμάτων.
Το μικρό μέγεθος των γεωργικών εκμεταλλεύσεων σε συνδυασμό με τον πολυτεμαχισμό των εκτάσεών εμποδίζει την εκμηχάνιση της καλλιέργειας και αυξάνει το κόστος παραγωγής.
Ο κατακερματισμός του κλήρου οδηγεί στον κατακερματισμό της παραγωγής ελαιόλαδου. Έτσι, η λειτουργία ενός μεγάλου αριθμού, μη βιώσιμων σε σημαντικό ποσοστό, ελαιοτριβείων στην Ελλάδα καθιστά οικονομικά ασύμφορο τον εκσυγχρονισμό των υποδομών.
Αναφορικά με την τυποποίηση και προώθηση του ελαιόλαδου, αξίζει να σημειωθεί ότι στη χώρα μας λειτουργούν περίπου 310 μικρές και μεγάλες εγκεκριμένες τυποποιητικές μονάδες, που διακινούν επώνυμα προϊόντα με τον χαρακτηρισμό «ελληνικό προϊόν».
Το μεγαλύτερο ποσοστό των μονάδων αυτών δεν αξιοποιούν πλήρως το παραγωγικό τους δυναμικό. Ενώ το μικρό μέγεθος των περισσότερων τυποποιητικών επιχειρήσεων (ιδιωτικών και συνεταιριστικών) δυσχεραίνει την πρόσβαση τους σε μεγάλα δίκτυα πωλήσεων (supermarkets) και δρα ανασταλτικά στην προώθηση του ελληνικού ελαιόλαδου.
Κυρίες και κύριοι,
Απέναντι στον ανταγωνισμό των άλλων χωρών έχουμε να αντιτάξουμε την υψηλή μας ποιότητα. Οι εδαφοκλιματικές συνθήκες σε συνδυασμό με τις καλλιεργούμενες ποικιλίες φέρνουν την Ελλάδα στην πρώτη θέση της παγκόσμιας κατάταξης σε επίπεδο ποιότητας. Το παραγόμενο στην Ελλάδα ελαιόλαδο σε ποσοστό τουλάχιστον 75% ανήκει στην ποιοτική κατηγορία του εξαιρετικού παρθένου ελαιόλαδου.
Η καλή ποιότητα του ελληνικού ελαιόλαδου επιβεβαιώνεται και από την αναγνώριση σε επίπεδο Ε.Ε., 22 ελαιόλαδων Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) και 11 ελαιόλαδων Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ) σε 11 Περιφερειακές Ενότητες.
Παρ’ όλη τη σπουδαιότητα των ευρωπαϊκών αυτών σημάνσεων, η χώρα μας δεν έχει αξιοποιήσει επαρκώς το αντίστοιχο μάρκετινγκ, κυρίως λόγω έλλειψης τυποποίησης και εμφιάλωσης του προϊόντος, που περιορίζεται σε ποσοστό κάτω του 25%.
Έχουμε ένα συγκριτικό πλεονέκτημα που το αφήσαμε ανεκμετάλλευτο. Αυτό δεν μπορεί να συνεχισθεί. Προχωράμε στην ολοκλήρωση της διαδικασίας διαπίστευσης τριών ελληνικών εργαστηρίων ελαιόλαδου (Χανίων, Λέσβου και Καλαμάτας), ώστε να υπάρχει η δυνατότητα ελέγχων και να διασφαλίζεται η ποιότητα του.
Επιπλέον, για την υποστήριξη του ελαιόλαδου, πέρα από τις αγροτικές επιδοτήσεις και στους ελαιοπαραγωγούς, αλλά και την ενίσχυση της ποιοτικής παραγωγής με το ποιοτικό παρακράτημα, έχουμε εγκρίνει 33 προγράμματα δραστηριοτήτων των Οργανώσεων Ελαιουργικών Φορέων με συνολικό ύψος που ξεπερνά τα 33 εκατομμύρια ευρώ ανά τριετία.
Τα προγράμματα αυτά στοχεύουν στη βελτίωση της ποιότητας των παραγόμενων ελαιοκομικών προϊόντων, την παροχή τεχνικής βοήθειας σε όλα τα στάδια της παραγωγικής διαδικασίας, την ιχνηλασιμότητα και την πιστοποίηση των παραγόμενων προϊόντων.
Με τη νέα ΚΑΠ και ειδικότερα με τη νέα Κοινή Οργάνωση Αγοράς ελαιόλαδου θα πρέπει να αξιολογηθεί η έως τώρα πορεία αυτών των προγραμμάτων.
Επιδίωξη μας, στο μέλλον τα αντίστοιχα προγράμματα να επιτυγχάνουν αποτελεσματικότερα το στόχο της βελτίωσης της ποιότητας και της τυποποίησης της παραγωγής και να εξασφαλίζουν την τήρηση των υποχρεώσεων, που επιβάλλουν οι κοινοτικοί κανονισμοί, εκ μέρους των οργανώσεων-επιχειρήσεων ελαιόλαδου.
Τέλος, πολύτιμο εργαλείο για την διείσδυση του ελληνικού ελαιόλαδου στις διεθνείς αγορές αποτελούν τα συγχρηματοδοτούμενα από την Ε.Ε. προγράμματα προώθησης και προβολής του.
Ήδη έχει υλοποιηθεί σημαντικός αριθμός προγραμμάτων για την προώθηση του ελληνικού ελαιόλαδου στην αγορά της ΕΕ και τρίτων χωρών. Ενώ σε φάση υλοποίησης βρίσκονται τρία προγράμματα, με προϋπολογισμό που ξεπερνά τα 11 εκατομμύρια ευρώ.
Τον Νοέμβριο του 2012, εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρόγραμμα του ΣΕΒΙΤΕΛ, συνολικού προϋπολογισμού 5.181.158 ευρώ, για την προώθηση του ελαιόλαδου σε χώρες όπως η Γερμανία, η Μεγάλη Βρετανία, η Σουηδία, η Κύπρος, η Βουλγαρία αλλά και η Ελλάδα.
Και επειδή κάποιοι αναρωτιούνται γιατί πρόγραμμα προώθησης ελαιόλαδου και στην Ελλάδα, θα πρέπει να γνωρίζουν ότι τα σημεία προβολής είναι οι πύλες εισόδου της χώρας. Άρα απευθύνονται πρωτίστως σε τουρίστες που επισκέπτονται την πατρίδα μας. Επιπλέον, θα υπάρχει ενημέρωση για τις αρνητικές συνέπειες από τη διακίνηση χύμα ελαιόλαδου.
Κυρίες και κύριοι,
Απέναντι στη διασπορά και στον κατακερματισμό του κλήρου, της παραγωγής, της μεταποίησης και της τυποποίησης πρέπει να αντιτάξουμε τη συνεργασία και τη συνένωση δυνάμεων.
Πρέπει οι παραγωγοί να μάθουν να συνεργάζονται αρμονικά μεταξύ τους και να οργανωθούν πιο αποτελεσματικά σε ομάδες παραγωγών. Ούτως ώστε:
- να μειώσουν το κόστος μεταποίησης προσφέροντας σε συλλογικό επίπεδο (ομάδες παραγωγών, ενώσεις παραγωγών κλπ) μεγαλύτερες ποσότητες ελαιοκάρπου στα ελαιοτριβεία αντί να δρουν μεμονωμένα και ασυντόνιστα,
- να καθετοποιήσουν την παραγωγή τους ή
- να συνεργαστούν με τους τυποποιητές στη βάση της συμβολαιακής γεωργίας.
Ανάλογες συνενώσεις στον τομέα των ελαιοτριβείων θα καταστήσουν δυνατό τον εκσυγχρονισμό τους και την αύξηση της παραγωγής.
Η συνένωση των δυνάμεων θα συμβάλει στην αναβάθμιση της παραγωγικής διαδικασίας, στην καλύτερη σύνδεση της παραγωγής με τη μεταποιητική δραστηριότητα και την τυποποίηση του προϊόντος.
Σε αυτό το πλαίσιο συνεργασίας, το μειωμένο κόστος θα καθιστά το προϊόν πιο ελκυστικό, ενώ παράλληλα θα διασφαλίζεται και η ποιότητά του μέσω της πιστοποίησής του.
Επιπροσθέτως, θα διευκολυνθεί η διείσδυση στα super markets του εξωτερικού, μέσω της διάθεσης μεγάλου όγκου επώνυμου ελαιόλαδου, σε ελκυστικές τιμές και συσκευασίες.
Κυρίες και κύριοι,
Απαιτείται εθνική συστράτευση για να εκμεταλλευτούμε τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται στη διεθνή αγορά και αποτελούν αφορμή για την περαιτέρω κινητοποίηση όλων των εμπλεκομένων στην αγροδιατροφική αλυσίδα του ελαιόλαδου.
Την τελευταία εικοσαετία παρατηρήθηκε αύξηση στην παγκόσμια κατανάλωση ελαιόλαδου κατά 50%. Η αύξηση αυτή οφείλεται κατά 75% στη μεγαλύτερη διείσδυσή ελαιόλαδου σε μη παραδοσιακές αγορές, οι οποίες σημειώνουν ακόμα χαμηλά επίπεδα κατά κεφαλήν κατανάλωσης.
Στόχος μας είναι να κερδίσουμε τους καταναλωτές με το πολύτιμο ελληνικό ελαιόλαδο. Η εξαιρετική του ποιότητα και τα υψηλά διατροφικά χαρακτηριστικά του είναι το συγκριτικό πλεονέκτημα στην παγκόσμια αγορά. Δικό μας καθήκον είναι να τα καταστήσουμε γνωστά στο ευρύ κοινό, να αναδείξουμε την ταυτότητα του.
Η ποιότητα αναδεικνύεται με την τυποποίηση, καθώς δίνει Ταυτότητα στο ελαιόλαδο και κατά συνέπεια Εξωστρέφεια.
Ποιοτική παραγωγή- Τυποποίηση- Διάθεση στις αγορές:
Αυτό το τρίπτυχο, που συνδυάζει τα προτερήματα της ελληνικής γης και των κλιματολογικών συνθηκών με την προσπάθεια των παραγωγών, των μεταποιητών και τυποποιητών, πρέπει να σφυρηλατηθεί πιο γερά για να γίνουμε ανταγωνιστικοί σε διεθνές επίπεδο.
Έτσι θα κερδίσουμε όλοι μας, από τον παραγωγό και τον τυποποιητή μέχρι το κράτος, με την αύξηση των εξαγωγών αλλά και τη μείωση της διάθεσης χύμα και κατά κανόνα αφορολόγητου ελαιόλαδου.
Το κέρδος θα είναι σημαντικό και για το σύνολο της αγροτικής μας παραγωγής, που θα αποκτήσει ένα πιο ισχυρό χαρτί, ένα πιστοποιημένο αγροδιατροφικό προϊόν στις διεθνείς αγορές.
Ένα διεθνή παραστάτη, που η φήμη του ως ελληνικού, ποιοτικού προϊόντος θα προλειάνει το έδαφος για την είσοδο σε ξένες αγορές και άλλων αγαθών της ελληνικής γης.
Κυρίες και κύριοι,
Το στοίχημα της αναβάθμισης του ελαιόλαδου μέσω της τυποποίησής του είναι ένα από τα πρώτα που πρέπει να κερδίσουμε όχι μόνο για τον κλάδο της ελαιοκομίας αλλά για το σύνολο του πρωτογενούς τομέα.
Η τυποποίηση και άρα η ταυτότητα του ελληνικού ελαιόλαδου, δηλαδή η ποιότητα και ασφάλεια, είναι προϋπόθεση για να μπει στα ράφια των super markets και κατ' αυτόν τον τρόπο να γίνει κομμάτι της καθημερινής διατροφής όλο και περισσοτέρων.
Τώρα, στην πιο κρίσιμη ώρα για την εθνική οικονομία, πρέπει να αξιοποιήσουμε κάθε δώρο της φύσης, όλο τον πλούτο της ελληνικής γης.
Να μπολιάσουμε την παράδοση μας με την καινοτομία.
Να μάθουμε να εργαζόμαστε μαζί.
Ένα μπουκάλι επώνυμου ποιοτικού ελαιόλαδου μπορεί να μεταφέρει το μήνυμα της αυθεντικής Ελλάδας, της Ελλάδας της δημιουργίας στα πέρατα της γης.
Είναι στο χέρι μας.
Εύχομαι καλή επιτυχία στις εργασίες της εσπερίδας και αναμένω με ενδιαφέρον τα συμπεράσματα και τις προτάσεις που θα προκύψουν.
Σας ευχαριστώ.