ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ
ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ
Αθήνα, 9 Ιουλίου 2012
ΣΥΝΟΨΗ ΟΜΙΛΙΑΣ
ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΤΣΑΥΤΑΡΗ
ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ
ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΤΗ ΒΟΥΛΗ
ΕΠΙ ΤΩΝ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΩΝ ΔΗΛΩΣΕΩΝ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ
ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΤΣΑΥΤΑΡΗ
ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ
ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΤΗ ΒΟΥΛΗ
ΕΠΙ ΤΩΝ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΩΝ ΔΗΛΩΣΕΩΝ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ
«Η γεωργία και η ανάπτυξη της περιφέρειας πρέπει να ξαναγίνουν η «ραχοκοκαλιά» του έθνους»
Η Γεωργία να ξαναγίνει σημαντικός πυλώνας ανάπτυξης
«Κυρίες και κύριοι Βουλευτές, αισθάνομαι μεγάλη τιμή που μου δίνεται η ευκαιρία να μιλώ σε αυτό το Σώμα από το Βήμα αυτό. Θα επιχειρήσω στην παρουσίασή μου ύστερα από μια πολύ σύντομη εισαγωγή και ορισμένα σχόλια να περιγράψω με αδρές γραμμές την υφιστάμενη κατάσταση στον τομέα που κληθήκαμε να θεραπεύσουμε και να σας δώσω ορισμένες από τις προτεραιότητες και τους σκοπούς της συγκεκριμένης μας πολιτικής σε ό,τι αφορά τον τομέα της γεωργίας αναφερόμενος σίγουρα στα εργαλεία που έχουμε στη διάθεσή μας, που κυρίως είναι το ανθρώπινο δυναμικό, ο τόπος μας, τα εργαλεία του ΕΣΠΑ , το «Μπαλτατζής 1» και το ερχόμενο «Μπαλτατζής 2» με την νέα ΚΑΠ.
Θα μπορούσα να πω με δύο λόγια και να συνοψίσω από την αρχή ό,τι είπαμε αναλαμβάνοντας το Υπουργείο με τον Αναπληρωτή Υπουργό κ. Χαρακόπουλο, δηλαδή ότι σκοπός μας είναι η γεωργία που ήταν ο πιο σημαντικός πυλώνας ανάπτυξης του τόπου μας, να μπορεί να ξαναγίνει. Αν τα καταφέρουμε θα τα καταφέρει και ο τόπος.
Η γεωργία με την ευρύτερη έννοια, δηλαδή της φυτικής, ζωικής, δασικής παραγωγής, της ιχθυοπαραγωγής με την παράλληλη ανάπτυξη της Περιφέρειας αποτέλεσε πυλώνα πάνω στον οποίο στηρίχθηκε η επίλυση γιγάντιων προβλημάτων που αντιμετώπισαν δύο γενιές προγόνων μας, και η γενιά των παππούδων μας μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και η γενιά των πατεράδων μας από το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τον Εμφύλιο.
Η ανάπτυξη της γεωργίας και της Περιφέρειας έλυσε το επισιτιστικό πρόβλημα του τόπου μας, δηλαδή χορτάσαμε ψωμί και γίναμε αυτάρκεις σε τρόφιμα, κάτι που χάσαμε στα χρόνια μας. Έδωσε δουλειά σε μεγάλο αριθμό εργαζομένων. Είναι μεγάλη «δεξαμενή» η απασχόληση στη γεωργία. Αποτέλεσε βάση για την ανάπτυξη του δευτερογενούς και του τριτογενούς τομέα και υποστήριξε την εξωστρέφεια, υποστηρίζοντας τις εξαγωγές. Ελληνικά προϊόντα όπως ο καπνός, η σταφίδα, τα σιτηρά, τα όσπρια, το βαμβάκι, το αμπέλι, τα τεύτλα, τα φρούτα, τα πρώιμα κηπευτικά, στήριξαν την ελληνική βιομηχανία και είχαν θετικές συνέπειες στο εξαγωγικό συνάλλαγμα. Η γεωργία βελτίωνε συνεχώς το δημογραφικό μας πρόβλημα με τις πολυμελείς οικογένειές της.
Τέλος, η γεωργία υποστήριξε κι άλλες πολιτικές του τόπου μας, αυτές της ανοικοδόμησης των αστικών κέντρων. Από κει ήταν οι εργάτες οικοδόμοι. Από κει άρχισε η ανάπτυξη της βιομηχανίας. Από κει ήταν οι βιομηχανικοί εργάτες και του τόπου μας και της Γερμανίας και του Βελγίου.
Η κοινωνία μας χρωστάει στη γεωργία και θα πρέπει κάποια στιγμή να πει μπράβο σ’ αυτούς τους ανθρώπους γι’ αυτά τους τα κατορθώματα. Θέλω απ’ αυτό το Βήμα να τους πω να είναι περήφανοι για ό,τι έκαναν και κάνουν και σήμερα.
Πρέπει να πούμε ότι γεωργοί, γεωτεχνικοί, επιστήμονες, ερευνητές, γεωπονικές σχολές, βιομήχανοι, βιοτέχνες κλπ κατάφεραν για μία καλλιέργεια σαν το βαμβάκι -που δεν το είχαν ξαναδεί- να κάνουν να μιλάει όλος ο κόσμος. Τα θερμοκήπια δεν τα είχαν ξαναδεί ποτέ στην καλλιέργεια και έκαναν όλη την Ευρώπη να μιλάει γι’ αυτά και να γεμίσει από ελληνικά φρέσκα φρούτα και λαχανικά.
Κατά την περίοδο των προηγούμενων χρόνων βελτιώθηκε η κοινωνία μας και κατά συνέπεια και το κομμάτι της κοινωνίας μας που απαρτίζεται από το γεωργικό κόσμο. Είναι σίγουρο ότι η γενιά μας περνάει καλύτερα απ’ ό,τι περνούσαν οι γονείς μας και πολύ καλύτερα απ’ ό,τι περνούσαν οι παππούδες μας.
Η συρρίκνωση του γεωργικού κλάδου έβλαψε πολλαπλώς την ελληνική κοινωνία
Μια σειρά όμως διεθνών εξελίξεων, τεχνολογικών επιτευγμάτων και λανθασμένων προτεραιοτήτων τόσο στην Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και στη χώρα μας συρρίκνωσαν τη γεωργία. Μια γεωργία με αυτάρκεια την έκαναν ελλειμματική, το εμπορικό ισοζύγιο των αγροτικών μας προϊόντων γίνεται τα τελευταία χρόνια σταθερά αρνητικό με τις εισαγωγές αγροτικών προϊόντων να κοστίζουν περί τα 6,5 δις, ενώ οι εξαγωγές μας είναι 4,5 δις. Το εισόδημα των γεωργών μας μειώνεται σταδιακά. Μόνο τον τελευταίο χρόνο το εισόδημα των γεωργών συρρικνώθηκε κατά περίπου 5%, ενώ δεν μειώθηκε η παραγωγή τους ούτε η αξία των παραγόμενων προϊόντων.
Αυτό ήταν κυρίως αποτέλεσμα της αύξησης του κόστους παραγωγής ένεκα της αύξησης του κόστους των εισροών στην παραγωγική διαδικασία, δηλαδή πετρέλαια, ενέργεια, λιπάσματα, φάρμακα, σπόροι κλπ. Όλα αυτά στρέβλωσαν την ισορροπία φυτικής και ζωικής παραγωγής στη γεωργία μας, οδηγώντας σ’ ένα γιγάντιο έλλειμμα κυρίως στη ζωική παραγωγή και στα προϊόντα της, με εξαίρεση ίσως την ιχθυοπαραγωγή όπου η χώρα μας προχωράει πολύ ικανοποιητικά.
Στρεβλώσεις είχαμε και στη φυτική παραγωγή, δηλαδή ειδικά στα ξηρικά, τα μη αρδευόμενα χωράφια μας που είναι και κοντά στο 70% της καλλιεργούμενης έκτασης όπου για χιλιάδες χρόνια εναλλάσσονταν τα σιτηρά με τα όσπρια, τα ψυχανθή δηλαδή, φασόλια, βίκη, φακές, λαθούρια, τριφύλλι και δευτερευόντως καπνός, διασφαλίζοντας ικανοποιητική και καλή τροφή στον άνθρωπο και φυσικά και ζωοτροφές. Τα όσπριά μας ήταν κύριο συστατικό της διατροφής μας. Οι επιδοτήσεις όμως στα ξηρικά χωράφια μόνο των σιτηρών ουσιαστικά εξαφάνισαν τα όσπρια από το τραπέζι μας και από την κτηνοτροφία, οδηγώντας τα χωράφια αυτά στη μονοκαλλιέργεια μ’ όλες τις δυσάρεστες συνέπειές της.
Έτσι, μία χώρα που θέλετε να λέγεται γεωργική, πέρσι κατανάλωσε 11.800 τόνους φακής, εκ των οποίων οι 11.200 ήταν εισαγωγής. Όσοι αντιταχθήκαμε τότε σ’ αυτό το μέτρο –και εγώ προσωπικά- δεν εισακουστήκαμε, για να μην πω ότι προσωπικά χλευάστηκα με δύο μεγάλα πρωτοσέλιδα εφημερίδων, όπως γίνεται και σήμερα με τόση ευκολία να σπιλώνονται άνθρωποι και προσπάθειες.
Δεν εναντιωθήκαμε στην υποστήριξη και στην ενίσχυση των σιτηρών, δηλαδή στις επιδοτήσεις. Είχαμε πει ότι θα επιδοτούνται στα ξηρικά χωράφια και τα όσπρια και τα σιτηρά με μία προϋπόθεση, ότι δηλαδή δεν θα παίρνει κανείς χρήματα αν στα δύο τελευταία χρόνια είχε την ίδια καλλιέργεια. Έτσι θα είχε επιβληθεί η αμειψισπορά. Γυρίζει σήμερα η Ευρώπη στη νέα ΚΑΠ τριάντα χρόνια μετά και λέει: «Νούμερο ένα προϋπόθεση για τις επιδοτήσεις θα είναι η αμειψισπορά και η εναλλαγή των καλλιεργειών».
Η απασχόληση στον αγροτικό τομέα παρουσιάζει ήδη αρνητική τάση, συρρικνώνεται. Οι παραγωγοί μας δοκιμάζονται από άνισους ανταγωνισμούς. Περιορίζονται οι φυσικοί πόροι, νερό κλπ.
Τέλος, η παγκοσμιοποίηση των μεταφορών φέρνει επίσης προϊόντα από ένα άλλο παραγωγικό μοντέλο μαζικής παραγωγής από χώρες μεγάλες που δεν μπορούμε να τις ανταγωνιστούμε στη χώρα μας. Ήταν λάθος να «παίξουμε» σ’ ένα παιχνίδι μειωμένου κόστους. Έπρεπε να «παίξουμε» και θα «παίξουμε» σ’ ένα «γήπεδο» ίσως μεγαλύτερου κόστους, αλλά ποιοτικών προϊόντων, προϊόντων ονομασίας προέλευσης, προϊόντων πιστοποιημένων που έχουν να δώσουν λύση σαν πρώτη ύλη είτε στη μεταποιητική βιομηχανία, είτε στον τελικό χρήστη, δηλαδή τον καταναλωτή ώστε να τον βοηθήσουν.
Οι προτεραιότητες του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης
Απ’ όσα απαρίθμησα νομίζω ότι είναι πρόδηλο το τι πρέπει να κάνουμε αν θέλουμε να αντιστρέψουμε αυτό το κλίμα:
Η γεωργία και η ανάπτυξη της περιφέρειας πρέπει να ξαναγίνουν η «ραχοκοκαλιά» του έθνους για να πάρει ξανά πάνω της τις λύσεις των προβλημάτων του δημογραφικού, της αποκέντρωσης, της απασχόλησης, της προστασίας του περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων, την ανάπτυξη της βιομηχανίας, την υποστήριξη του τουρισμού μας, την εξωστρέφεια και την ενίσχυση των εξαγωγών.
Γι’ αυτό αναφέρω ορισμένες από τις προτεραιότητές μας. Για παράδειγμα, αν διαστρεβλώθηκε η παραγωγική διαδικασία και περιορίστηκε η ζωική παραγωγή, νούμερο ένα προτεραιότητα της πολιτικής μας είναι η ανάπτυξη της κτηνοτροφίας και η ενίσχυση της παραγωγής ζωικών προϊόντων. Είναι μεγάλη η ευκαιρία για ορισμένα κομμάτια της ζωικής παραγωγικής διαδικασίας, όπως η αιγοπροβατοτροφία, όπως υλοποιούνται σήμερα εκτατικά. Δεν υπάρχει κατά την άποψή μου καλύτερος και πιο εκτατικός ή βιολογικός τρόπος να παράξεις σήμερα κρέας και γαλακτοκομικά προϊόντα από τον τρόπο που το κάνουμε ήδη με ελάχιστη προσπάθεια. Αν εξασφαλίζαμε λίγες βιολογικές ζωοτροφές για το χειμώνα, θα είχαμε μετατρέψει το σύνολο σχεδόν αυτής της παραγωγικής διαδικασίας σε τέτοια προϊόντα.
Παράλληλα, η ενίσχυση των ψυχανθών που θα φέρει τα ευεργετήματα της αμειψισποράς εξασφαλίζει και αυτές τις τροφές βοηθώντας φυσικά και ξαναφέρνοντας ξανά τα όσπρια στο τραπέζι μας και βελτιώνοντας με τον τρόπο αυτό τη διατροφή μας. Ισχυρό μας ατού σ’ αυτή την προσπάθεια, πέραν των άλλων, είναι οι βοσκότοποί μας, εξαιρετική πηγή για την συγκεκριμένη μορφή κτηνοτροφίας. Πρέπει να το διαχειριστούμε σωστά. Θα έρθουν στον τόπο μας 850 εκατομμύρια ευρώ το χρόνο για τους κτηνοτρόφους αν καταφέρουμε να διαχειριστούμε σωστά και αειφόρα το συγκεκριμένο πόρο.
Αν πραγματικά μειώθηκε το εισόδημα των γεωργών, όπως σας είπα, από τους συγκεκριμένους τρόπους, πρέπει να μειώσουμε το κόστος αυτό των εισροών. Να μειώσουμε το Φ.Π.Α., μειώνοντας το Φ.Π.Α. στις εισροές της γεωργίας μας. Να φροντίσουμε για την έγκαιρη πληρωμή του ειδικού φόρου κατανάλωσης πετρελαίου. Να φροντίσουμε για μια σειρά άλλων πραγμάτων προκειμένου να μειωθεί το κόστος παραγωγής.
Το ίδιο ισχύει και για τις δράσεις μας σε ό,τι αφορά στο ανθρώπινο δυναμικό της γεωργίας που συρρικνώθηκε. Μπορεί με λιγότερο νερό να τα καταφέρνουμε στη γεωργία, μπορεί ίσως χωρίς φυτοφάρμακα να παράξουμε κάτι, ίσως με ένα μη βελτιωμένο σπόρο, με μια παραδοσιακή μας ποικιλία θα μπορούσαμε να παράξουμε κάτι. Δεν παράγουμε τίποτα, όμως, χωρίς να υπάρχει γεωργός. Ο άνθρωπος είναι ο πρώτος σπόρος που πρέπει να ενισχύσουμε στη γεωργία μας.
Λυπάμαι που ο περιορισμένος χρόνος δεν μου επιτρέπει να αναλύσω την υποστήριξή μας και τις δράσεις μας για την ιχθυοπαραγωγή. Λίγοι θα ξέρετε ότι η παραγωγή και η εξαγωγή ψαριών και ειδικά τσιπούρας, έχει σήμερα την πρώτη θέση σε αξία στη λίστα των εξαγώγιμων προϊόντων στη χώρα μας. Έχει αντικαταστάσει, δηλαδή, από καιρό καπνούς, βαμβάκια και άλλα τέτοια προϊόντα. Έχουμε χρέος να την ενισχύσουμε. Θυμηθείτε ότι ο ιχθυοπαραγωγός σε αντίθεση με το γεωργό, το βιοτέχνη, το βιομήχανο που μπορούν να έχουν ένα δικό τους χωράφι, μια έκταση να αναπτύξουν τη δραστηριότητά τους, είναι ο μόνος που δεν μπορεί να έχει στη διάθεσή του κάτι ανάλογο στη διάθεσή του, γιατί δεν υπάρχει ιδιωτική θάλασσα.
Θα σας πούμε τις δράσεις μας για τέτοιου είδους θέματα, για τη διαχείριση του νερού της άρδευσης, τη λειτουργία των δημοπρατηρίων του ηλεκτρονικού εμπορίου και του ηλεκτρονικού τιμολογίου που θα μπορούσε να βγάλει ακαριαία τις ελληνοποιήσεις πολλών γεωργικών προϊόντων που μας ταλανίζουν από το εξωτερικό σε κρίσιμες περιόδους του έτους, τον εξορθολογισμό του συνεταιριστικού κινήματος, την υποστήριξη των ομάδων νέων αγροτών, την ολοκλήρωση ενός σύγχρονου νομοθετικού πλαισίου κ.ο.κ.
Θα πούμε περισσότερα σε εξειδικευμένες συνεδρίες, προσπαθώ όμως να σας δώσω το στίγμα της πολιτικής μας.
Εννοείται ότι πυλώνες μας γι’ αυτή την προσπάθεια θα είναι η ιστορία και ο πολιτισμός μας, η ποιότητα και η ταυτότητα, το εξαιρετικό και ποικίλο περιβάλλον μας, τα εξαιρετικής ποιότητας προϊόντα που τόνισα, το αξιόλογο επιστημονικό και ερευνητικό δυναμικό του τόπου μας, ο ελληνισμός και της διασποράς που έχει επίσης σημαντικούς επιστήμονες κ.ο.κ., η συμβολαιοποιημένη γεωργία, η ανάπτυξη της βιομηχανίας, η ύπαρξη παράλληλων δραστηριοτήτων στον τριτογενή τομέα, όπως είναι ο αγροτουρισμός οι μεταφορές κ.λπ., είναι πολιτικές που πρέπει να βοηθήσουν τη γεωργία και είμαι σίγουρος ότι θα βοηθηθούν από την ανάπτυξή της και αυτοί. Η πλούσια βιοποικιλότητά μας και ιδιαίτερα αυτή των αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών. Το πολλαπλασιαστικό υλικό και οι δράσεις που κάναμε τόσο για τη συντήρηση και πολλαπλασιασμό των κλασσικών μας παραδοσιακών φυτών όσο και αυτές για τις παλιές μας ποικιλίες και το πλούσιο γενετικό υλικό του τόπου μας.
Τα εργαλεία σας τα ανέφερα. Προσπαθώ να περάσω γρήγορα λέγοντάς σας ορισμένες από τις πρώτες ενέργειες που έγιναν ειδικά από το πρόγραμμα «Μπαλτατζής 1». Σ’ αυτή την κρίσιμη οικονομική περίοδο λογικό είναι να έχουμε την πιο μεγάλη προσπάθειά μας στραμμένη στο να μη χάσουν οι γεωργοί μας ούτε ένα ευρώ, να μπορούν να παίρνουν έγκαιρα τις προβλεπόμενες χρηματοδοτήσεις. Μέσα σε 4-5 μέρες δώσαμε αρκετά χρήματα όσα έπρεπε να δοθούν στις σωστές μέρες, δηλαδή, περίπου 6-7 εκατομμύρια οι επιδοτήσεις, 3 εκατομμύρια ειδικά για τα πρόβατα -λέγοντας αυτά αρχικά, καταλαβαίνετε τη σημασία τους για την προστασία και τις αγροτοπεριβαλλοντικές δράσεις- 6,5 εκατομμύρια για τα μειονεκτικά μας νησιά και πολλά άλλα.
Αγωνιζόμαστε μέσα στο καλοκαίρι να δοθούν τα εξισωτικά χρήματα των κτηνοτρόφων και να γίνει η επιστροφή του ειδικού φόρου κατανάλωσης. Επίσης, εγγυώμεθα ότι –έχει γίνει συμφωνία και με τον νέο Υπουργό Εθνικής Οικονομίας- μετά την 15η Οκτωβρίου που λήγει το ευρωπαϊκό έτος, μέσα σε δυο εβδομάδες θα δώσουμε το 1,1 δισεκατομμύριο ευρώ, που είναι η προκαταβολή των ενισχύσεων για το συγκεκριμένο έτος και την πρώτη εβδομάδα του Δεκεμβρίου, δηλαδή, περίπου ενάμιση μήνα αργότερα, θα δώσουμε και το υπόλοιπο 1 δισεκατομμύριο ευρώ. Αναλογίζεστε τι σημασία έχει αυτή την κρίσιμη στιγμή για τον τόπο μας να πέσουν ειδικά στην περιφέρεια, γιατί εκεί πάνε τα χρήματα αυτά, 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ.
Τέλος, απ’ όλα τα παραπάνω φαίνεται η τεράστια πρόκληση και ευκαιρία για μια ακόμα φορά που μας δίνεται μέσω της γεωργίας να αναπτύξουμε τον τόπο, να αυξήσουμε δηλαδή την πίτα. Λυπάμαι για την μεμψιμοιρία που μας διακρίνει. Να τρώμε τις ψυχές μας εδώ πώς μια συνεχώς συρρικνωμένη πίτα θα τη μοιράσουμε κόβοντας από εδώ αυτό, δίνοντας στον άλλον, ο ένας δυσαρεστημένος, ο άλλος ευχαριστημένος, αντί να κοιτάξουμε από την άλλη μεριά να δούμε πώς θα μεγαλώσουμε την πίτα για να πάρουμε όλοι περισσότερο. Και αυτό θέλουμε να κάνουμε.
Θέλω να πιστεύω ότι όσα είπα βρίσκουν σύμφωνους όλα τα κόμματα και τους αρχηγούς που βοήθησαν στο σχηματισμό αυτής της Κυβέρνησης. Θα ήθελα φυσικά να τους ευχαριστήσω και τους τρεις για την εμπιστοσύνη που έδειξαν στο πρόσωπό μας. Είμαι σίγουρος ότι βρίσκω σύμφωνους και την Αξιωματική Αντιπολίτευση και τα υπόλοιπα κόμματα της Βουλής γιατί θεωρώ ότι όλοι σ’ αυτή την προσπάθεια είμαστε απ’ αυτή τη μεριά.
Αν πραγματικά πιστεύετε ότι υπάρχουν παραλείψεις, προτεραιότητες που έμειναν πίσω και έπρεπε να πάνε πιο μπροστά, μέτρα που ξεχάστηκαν και θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην επίλυση αυτών των προβλημάτων είμαστε εδώ να τα συζητήσουμε και να τα ενσωματώσουμε. Θέλω να πιστεύω ότι σ’ αυτόν τον αγώνα έχουμε μαζί μας και όλο τον ελληνικό λαό, φυσικά τη γεωργική κοινότητα γιατί εδώ που είμαστε δεν επιτρέπεται να μην καταφέρουμε».
Θα μπορούσα να πω με δύο λόγια και να συνοψίσω από την αρχή ό,τι είπαμε αναλαμβάνοντας το Υπουργείο με τον Αναπληρωτή Υπουργό κ. Χαρακόπουλο, δηλαδή ότι σκοπός μας είναι η γεωργία που ήταν ο πιο σημαντικός πυλώνας ανάπτυξης του τόπου μας, να μπορεί να ξαναγίνει. Αν τα καταφέρουμε θα τα καταφέρει και ο τόπος.
Η γεωργία με την ευρύτερη έννοια, δηλαδή της φυτικής, ζωικής, δασικής παραγωγής, της ιχθυοπαραγωγής με την παράλληλη ανάπτυξη της Περιφέρειας αποτέλεσε πυλώνα πάνω στον οποίο στηρίχθηκε η επίλυση γιγάντιων προβλημάτων που αντιμετώπισαν δύο γενιές προγόνων μας, και η γενιά των παππούδων μας μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και η γενιά των πατεράδων μας από το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τον Εμφύλιο.
Η ανάπτυξη της γεωργίας και της Περιφέρειας έλυσε το επισιτιστικό πρόβλημα του τόπου μας, δηλαδή χορτάσαμε ψωμί και γίναμε αυτάρκεις σε τρόφιμα, κάτι που χάσαμε στα χρόνια μας. Έδωσε δουλειά σε μεγάλο αριθμό εργαζομένων. Είναι μεγάλη «δεξαμενή» η απασχόληση στη γεωργία. Αποτέλεσε βάση για την ανάπτυξη του δευτερογενούς και του τριτογενούς τομέα και υποστήριξε την εξωστρέφεια, υποστηρίζοντας τις εξαγωγές. Ελληνικά προϊόντα όπως ο καπνός, η σταφίδα, τα σιτηρά, τα όσπρια, το βαμβάκι, το αμπέλι, τα τεύτλα, τα φρούτα, τα πρώιμα κηπευτικά, στήριξαν την ελληνική βιομηχανία και είχαν θετικές συνέπειες στο εξαγωγικό συνάλλαγμα. Η γεωργία βελτίωνε συνεχώς το δημογραφικό μας πρόβλημα με τις πολυμελείς οικογένειές της.
Τέλος, η γεωργία υποστήριξε κι άλλες πολιτικές του τόπου μας, αυτές της ανοικοδόμησης των αστικών κέντρων. Από κει ήταν οι εργάτες οικοδόμοι. Από κει άρχισε η ανάπτυξη της βιομηχανίας. Από κει ήταν οι βιομηχανικοί εργάτες και του τόπου μας και της Γερμανίας και του Βελγίου.
Η κοινωνία μας χρωστάει στη γεωργία και θα πρέπει κάποια στιγμή να πει μπράβο σ’ αυτούς τους ανθρώπους γι’ αυτά τους τα κατορθώματα. Θέλω απ’ αυτό το Βήμα να τους πω να είναι περήφανοι για ό,τι έκαναν και κάνουν και σήμερα.
Πρέπει να πούμε ότι γεωργοί, γεωτεχνικοί, επιστήμονες, ερευνητές, γεωπονικές σχολές, βιομήχανοι, βιοτέχνες κλπ κατάφεραν για μία καλλιέργεια σαν το βαμβάκι -που δεν το είχαν ξαναδεί- να κάνουν να μιλάει όλος ο κόσμος. Τα θερμοκήπια δεν τα είχαν ξαναδεί ποτέ στην καλλιέργεια και έκαναν όλη την Ευρώπη να μιλάει γι’ αυτά και να γεμίσει από ελληνικά φρέσκα φρούτα και λαχανικά.
Κατά την περίοδο των προηγούμενων χρόνων βελτιώθηκε η κοινωνία μας και κατά συνέπεια και το κομμάτι της κοινωνίας μας που απαρτίζεται από το γεωργικό κόσμο. Είναι σίγουρο ότι η γενιά μας περνάει καλύτερα απ’ ό,τι περνούσαν οι γονείς μας και πολύ καλύτερα απ’ ό,τι περνούσαν οι παππούδες μας.
Η συρρίκνωση του γεωργικού κλάδου έβλαψε πολλαπλώς την ελληνική κοινωνία
Μια σειρά όμως διεθνών εξελίξεων, τεχνολογικών επιτευγμάτων και λανθασμένων προτεραιοτήτων τόσο στην Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και στη χώρα μας συρρίκνωσαν τη γεωργία. Μια γεωργία με αυτάρκεια την έκαναν ελλειμματική, το εμπορικό ισοζύγιο των αγροτικών μας προϊόντων γίνεται τα τελευταία χρόνια σταθερά αρνητικό με τις εισαγωγές αγροτικών προϊόντων να κοστίζουν περί τα 6,5 δις, ενώ οι εξαγωγές μας είναι 4,5 δις. Το εισόδημα των γεωργών μας μειώνεται σταδιακά. Μόνο τον τελευταίο χρόνο το εισόδημα των γεωργών συρρικνώθηκε κατά περίπου 5%, ενώ δεν μειώθηκε η παραγωγή τους ούτε η αξία των παραγόμενων προϊόντων.
Αυτό ήταν κυρίως αποτέλεσμα της αύξησης του κόστους παραγωγής ένεκα της αύξησης του κόστους των εισροών στην παραγωγική διαδικασία, δηλαδή πετρέλαια, ενέργεια, λιπάσματα, φάρμακα, σπόροι κλπ. Όλα αυτά στρέβλωσαν την ισορροπία φυτικής και ζωικής παραγωγής στη γεωργία μας, οδηγώντας σ’ ένα γιγάντιο έλλειμμα κυρίως στη ζωική παραγωγή και στα προϊόντα της, με εξαίρεση ίσως την ιχθυοπαραγωγή όπου η χώρα μας προχωράει πολύ ικανοποιητικά.
Στρεβλώσεις είχαμε και στη φυτική παραγωγή, δηλαδή ειδικά στα ξηρικά, τα μη αρδευόμενα χωράφια μας που είναι και κοντά στο 70% της καλλιεργούμενης έκτασης όπου για χιλιάδες χρόνια εναλλάσσονταν τα σιτηρά με τα όσπρια, τα ψυχανθή δηλαδή, φασόλια, βίκη, φακές, λαθούρια, τριφύλλι και δευτερευόντως καπνός, διασφαλίζοντας ικανοποιητική και καλή τροφή στον άνθρωπο και φυσικά και ζωοτροφές. Τα όσπριά μας ήταν κύριο συστατικό της διατροφής μας. Οι επιδοτήσεις όμως στα ξηρικά χωράφια μόνο των σιτηρών ουσιαστικά εξαφάνισαν τα όσπρια από το τραπέζι μας και από την κτηνοτροφία, οδηγώντας τα χωράφια αυτά στη μονοκαλλιέργεια μ’ όλες τις δυσάρεστες συνέπειές της.
Έτσι, μία χώρα που θέλετε να λέγεται γεωργική, πέρσι κατανάλωσε 11.800 τόνους φακής, εκ των οποίων οι 11.200 ήταν εισαγωγής. Όσοι αντιταχθήκαμε τότε σ’ αυτό το μέτρο –και εγώ προσωπικά- δεν εισακουστήκαμε, για να μην πω ότι προσωπικά χλευάστηκα με δύο μεγάλα πρωτοσέλιδα εφημερίδων, όπως γίνεται και σήμερα με τόση ευκολία να σπιλώνονται άνθρωποι και προσπάθειες.
Δεν εναντιωθήκαμε στην υποστήριξη και στην ενίσχυση των σιτηρών, δηλαδή στις επιδοτήσεις. Είχαμε πει ότι θα επιδοτούνται στα ξηρικά χωράφια και τα όσπρια και τα σιτηρά με μία προϋπόθεση, ότι δηλαδή δεν θα παίρνει κανείς χρήματα αν στα δύο τελευταία χρόνια είχε την ίδια καλλιέργεια. Έτσι θα είχε επιβληθεί η αμειψισπορά. Γυρίζει σήμερα η Ευρώπη στη νέα ΚΑΠ τριάντα χρόνια μετά και λέει: «Νούμερο ένα προϋπόθεση για τις επιδοτήσεις θα είναι η αμειψισπορά και η εναλλαγή των καλλιεργειών».
Η απασχόληση στον αγροτικό τομέα παρουσιάζει ήδη αρνητική τάση, συρρικνώνεται. Οι παραγωγοί μας δοκιμάζονται από άνισους ανταγωνισμούς. Περιορίζονται οι φυσικοί πόροι, νερό κλπ.
Τέλος, η παγκοσμιοποίηση των μεταφορών φέρνει επίσης προϊόντα από ένα άλλο παραγωγικό μοντέλο μαζικής παραγωγής από χώρες μεγάλες που δεν μπορούμε να τις ανταγωνιστούμε στη χώρα μας. Ήταν λάθος να «παίξουμε» σ’ ένα παιχνίδι μειωμένου κόστους. Έπρεπε να «παίξουμε» και θα «παίξουμε» σ’ ένα «γήπεδο» ίσως μεγαλύτερου κόστους, αλλά ποιοτικών προϊόντων, προϊόντων ονομασίας προέλευσης, προϊόντων πιστοποιημένων που έχουν να δώσουν λύση σαν πρώτη ύλη είτε στη μεταποιητική βιομηχανία, είτε στον τελικό χρήστη, δηλαδή τον καταναλωτή ώστε να τον βοηθήσουν.
Οι προτεραιότητες του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης
Απ’ όσα απαρίθμησα νομίζω ότι είναι πρόδηλο το τι πρέπει να κάνουμε αν θέλουμε να αντιστρέψουμε αυτό το κλίμα:
Η γεωργία και η ανάπτυξη της περιφέρειας πρέπει να ξαναγίνουν η «ραχοκοκαλιά» του έθνους για να πάρει ξανά πάνω της τις λύσεις των προβλημάτων του δημογραφικού, της αποκέντρωσης, της απασχόλησης, της προστασίας του περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων, την ανάπτυξη της βιομηχανίας, την υποστήριξη του τουρισμού μας, την εξωστρέφεια και την ενίσχυση των εξαγωγών.
Γι’ αυτό αναφέρω ορισμένες από τις προτεραιότητές μας. Για παράδειγμα, αν διαστρεβλώθηκε η παραγωγική διαδικασία και περιορίστηκε η ζωική παραγωγή, νούμερο ένα προτεραιότητα της πολιτικής μας είναι η ανάπτυξη της κτηνοτροφίας και η ενίσχυση της παραγωγής ζωικών προϊόντων. Είναι μεγάλη η ευκαιρία για ορισμένα κομμάτια της ζωικής παραγωγικής διαδικασίας, όπως η αιγοπροβατοτροφία, όπως υλοποιούνται σήμερα εκτατικά. Δεν υπάρχει κατά την άποψή μου καλύτερος και πιο εκτατικός ή βιολογικός τρόπος να παράξεις σήμερα κρέας και γαλακτοκομικά προϊόντα από τον τρόπο που το κάνουμε ήδη με ελάχιστη προσπάθεια. Αν εξασφαλίζαμε λίγες βιολογικές ζωοτροφές για το χειμώνα, θα είχαμε μετατρέψει το σύνολο σχεδόν αυτής της παραγωγικής διαδικασίας σε τέτοια προϊόντα.
Παράλληλα, η ενίσχυση των ψυχανθών που θα φέρει τα ευεργετήματα της αμειψισποράς εξασφαλίζει και αυτές τις τροφές βοηθώντας φυσικά και ξαναφέρνοντας ξανά τα όσπρια στο τραπέζι μας και βελτιώνοντας με τον τρόπο αυτό τη διατροφή μας. Ισχυρό μας ατού σ’ αυτή την προσπάθεια, πέραν των άλλων, είναι οι βοσκότοποί μας, εξαιρετική πηγή για την συγκεκριμένη μορφή κτηνοτροφίας. Πρέπει να το διαχειριστούμε σωστά. Θα έρθουν στον τόπο μας 850 εκατομμύρια ευρώ το χρόνο για τους κτηνοτρόφους αν καταφέρουμε να διαχειριστούμε σωστά και αειφόρα το συγκεκριμένο πόρο.
Αν πραγματικά μειώθηκε το εισόδημα των γεωργών, όπως σας είπα, από τους συγκεκριμένους τρόπους, πρέπει να μειώσουμε το κόστος αυτό των εισροών. Να μειώσουμε το Φ.Π.Α., μειώνοντας το Φ.Π.Α. στις εισροές της γεωργίας μας. Να φροντίσουμε για την έγκαιρη πληρωμή του ειδικού φόρου κατανάλωσης πετρελαίου. Να φροντίσουμε για μια σειρά άλλων πραγμάτων προκειμένου να μειωθεί το κόστος παραγωγής.
Το ίδιο ισχύει και για τις δράσεις μας σε ό,τι αφορά στο ανθρώπινο δυναμικό της γεωργίας που συρρικνώθηκε. Μπορεί με λιγότερο νερό να τα καταφέρνουμε στη γεωργία, μπορεί ίσως χωρίς φυτοφάρμακα να παράξουμε κάτι, ίσως με ένα μη βελτιωμένο σπόρο, με μια παραδοσιακή μας ποικιλία θα μπορούσαμε να παράξουμε κάτι. Δεν παράγουμε τίποτα, όμως, χωρίς να υπάρχει γεωργός. Ο άνθρωπος είναι ο πρώτος σπόρος που πρέπει να ενισχύσουμε στη γεωργία μας.
Λυπάμαι που ο περιορισμένος χρόνος δεν μου επιτρέπει να αναλύσω την υποστήριξή μας και τις δράσεις μας για την ιχθυοπαραγωγή. Λίγοι θα ξέρετε ότι η παραγωγή και η εξαγωγή ψαριών και ειδικά τσιπούρας, έχει σήμερα την πρώτη θέση σε αξία στη λίστα των εξαγώγιμων προϊόντων στη χώρα μας. Έχει αντικαταστάσει, δηλαδή, από καιρό καπνούς, βαμβάκια και άλλα τέτοια προϊόντα. Έχουμε χρέος να την ενισχύσουμε. Θυμηθείτε ότι ο ιχθυοπαραγωγός σε αντίθεση με το γεωργό, το βιοτέχνη, το βιομήχανο που μπορούν να έχουν ένα δικό τους χωράφι, μια έκταση να αναπτύξουν τη δραστηριότητά τους, είναι ο μόνος που δεν μπορεί να έχει στη διάθεσή του κάτι ανάλογο στη διάθεσή του, γιατί δεν υπάρχει ιδιωτική θάλασσα.
Θα σας πούμε τις δράσεις μας για τέτοιου είδους θέματα, για τη διαχείριση του νερού της άρδευσης, τη λειτουργία των δημοπρατηρίων του ηλεκτρονικού εμπορίου και του ηλεκτρονικού τιμολογίου που θα μπορούσε να βγάλει ακαριαία τις ελληνοποιήσεις πολλών γεωργικών προϊόντων που μας ταλανίζουν από το εξωτερικό σε κρίσιμες περιόδους του έτους, τον εξορθολογισμό του συνεταιριστικού κινήματος, την υποστήριξη των ομάδων νέων αγροτών, την ολοκλήρωση ενός σύγχρονου νομοθετικού πλαισίου κ.ο.κ.
Θα πούμε περισσότερα σε εξειδικευμένες συνεδρίες, προσπαθώ όμως να σας δώσω το στίγμα της πολιτικής μας.
Εννοείται ότι πυλώνες μας γι’ αυτή την προσπάθεια θα είναι η ιστορία και ο πολιτισμός μας, η ποιότητα και η ταυτότητα, το εξαιρετικό και ποικίλο περιβάλλον μας, τα εξαιρετικής ποιότητας προϊόντα που τόνισα, το αξιόλογο επιστημονικό και ερευνητικό δυναμικό του τόπου μας, ο ελληνισμός και της διασποράς που έχει επίσης σημαντικούς επιστήμονες κ.ο.κ., η συμβολαιοποιημένη γεωργία, η ανάπτυξη της βιομηχανίας, η ύπαρξη παράλληλων δραστηριοτήτων στον τριτογενή τομέα, όπως είναι ο αγροτουρισμός οι μεταφορές κ.λπ., είναι πολιτικές που πρέπει να βοηθήσουν τη γεωργία και είμαι σίγουρος ότι θα βοηθηθούν από την ανάπτυξή της και αυτοί. Η πλούσια βιοποικιλότητά μας και ιδιαίτερα αυτή των αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών. Το πολλαπλασιαστικό υλικό και οι δράσεις που κάναμε τόσο για τη συντήρηση και πολλαπλασιασμό των κλασσικών μας παραδοσιακών φυτών όσο και αυτές για τις παλιές μας ποικιλίες και το πλούσιο γενετικό υλικό του τόπου μας.
Τα εργαλεία σας τα ανέφερα. Προσπαθώ να περάσω γρήγορα λέγοντάς σας ορισμένες από τις πρώτες ενέργειες που έγιναν ειδικά από το πρόγραμμα «Μπαλτατζής 1». Σ’ αυτή την κρίσιμη οικονομική περίοδο λογικό είναι να έχουμε την πιο μεγάλη προσπάθειά μας στραμμένη στο να μη χάσουν οι γεωργοί μας ούτε ένα ευρώ, να μπορούν να παίρνουν έγκαιρα τις προβλεπόμενες χρηματοδοτήσεις. Μέσα σε 4-5 μέρες δώσαμε αρκετά χρήματα όσα έπρεπε να δοθούν στις σωστές μέρες, δηλαδή, περίπου 6-7 εκατομμύρια οι επιδοτήσεις, 3 εκατομμύρια ειδικά για τα πρόβατα -λέγοντας αυτά αρχικά, καταλαβαίνετε τη σημασία τους για την προστασία και τις αγροτοπεριβαλλοντικές δράσεις- 6,5 εκατομμύρια για τα μειονεκτικά μας νησιά και πολλά άλλα.
Αγωνιζόμαστε μέσα στο καλοκαίρι να δοθούν τα εξισωτικά χρήματα των κτηνοτρόφων και να γίνει η επιστροφή του ειδικού φόρου κατανάλωσης. Επίσης, εγγυώμεθα ότι –έχει γίνει συμφωνία και με τον νέο Υπουργό Εθνικής Οικονομίας- μετά την 15η Οκτωβρίου που λήγει το ευρωπαϊκό έτος, μέσα σε δυο εβδομάδες θα δώσουμε το 1,1 δισεκατομμύριο ευρώ, που είναι η προκαταβολή των ενισχύσεων για το συγκεκριμένο έτος και την πρώτη εβδομάδα του Δεκεμβρίου, δηλαδή, περίπου ενάμιση μήνα αργότερα, θα δώσουμε και το υπόλοιπο 1 δισεκατομμύριο ευρώ. Αναλογίζεστε τι σημασία έχει αυτή την κρίσιμη στιγμή για τον τόπο μας να πέσουν ειδικά στην περιφέρεια, γιατί εκεί πάνε τα χρήματα αυτά, 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ.
Τέλος, απ’ όλα τα παραπάνω φαίνεται η τεράστια πρόκληση και ευκαιρία για μια ακόμα φορά που μας δίνεται μέσω της γεωργίας να αναπτύξουμε τον τόπο, να αυξήσουμε δηλαδή την πίτα. Λυπάμαι για την μεμψιμοιρία που μας διακρίνει. Να τρώμε τις ψυχές μας εδώ πώς μια συνεχώς συρρικνωμένη πίτα θα τη μοιράσουμε κόβοντας από εδώ αυτό, δίνοντας στον άλλον, ο ένας δυσαρεστημένος, ο άλλος ευχαριστημένος, αντί να κοιτάξουμε από την άλλη μεριά να δούμε πώς θα μεγαλώσουμε την πίτα για να πάρουμε όλοι περισσότερο. Και αυτό θέλουμε να κάνουμε.
Θέλω να πιστεύω ότι όσα είπα βρίσκουν σύμφωνους όλα τα κόμματα και τους αρχηγούς που βοήθησαν στο σχηματισμό αυτής της Κυβέρνησης. Θα ήθελα φυσικά να τους ευχαριστήσω και τους τρεις για την εμπιστοσύνη που έδειξαν στο πρόσωπό μας. Είμαι σίγουρος ότι βρίσκω σύμφωνους και την Αξιωματική Αντιπολίτευση και τα υπόλοιπα κόμματα της Βουλής γιατί θεωρώ ότι όλοι σ’ αυτή την προσπάθεια είμαστε απ’ αυτή τη μεριά.
Αν πραγματικά πιστεύετε ότι υπάρχουν παραλείψεις, προτεραιότητες που έμειναν πίσω και έπρεπε να πάνε πιο μπροστά, μέτρα που ξεχάστηκαν και θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην επίλυση αυτών των προβλημάτων είμαστε εδώ να τα συζητήσουμε και να τα ενσωματώσουμε. Θέλω να πιστεύω ότι σ’ αυτόν τον αγώνα έχουμε μαζί μας και όλο τον ελληνικό λαό, φυσικά τη γεωργική κοινότητα γιατί εδώ που είμαστε δεν επιτρέπεται να μην καταφέρουμε».