ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ
ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ

Αθήνα, 11 Μαρτίου 2013

Σημεία συνέντευξης
Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων,
Καθηγητή Αθανάσιου Τσαυτάρη,
στο Ρ/Φ ΒΗΜΑ FM 99,5 και το Δημοσιογράφο Δημήτρη Τάκη

• Το υβρίδιο ανάμεσα στα εξαιρετικής ποιότητας ελληνικά προϊόντα του πρωτογενούς και δευτερογενούς τομέα με τις εξαιρετικές υπηρεσίες  του τουρισμού, έχει πολύ μεγάλο μέλλον
• Η γεωργία και ο τουρισμός είναι τομείς μεγάλης απασχόλησης.
• Θέλουμε η ίδια η παραγωγική διαδικασία, η καλλιέργεια, η μεταποίηση, να γίνει κομμάτι του τουρισμού, θέλουμε βιωματικό τουρισμό.
• Το ΥΠΑΑΤ κάνει σημαντικές προσπάθειες να τοποθετήσει, να ενισχύσει την εξωστρέφεια των προϊόντων, να τοποθετήσει προϊόντα στις ξένες αγορές.
• Χρειάζονται  συντονισμένες προσπάθειες πολλών φορέων, να  ξαναζωντανέψουμε την ύπαιθρο. Προτείνουμε η ΔΕΗ να κάνει δωρεάν σύνδεση ρεύματος σε όσους επιστρέφουν στα χωριά τους.
• Κάνουμε σε όλη την Ευρώπη και στην Ελλάδα μεγάλες προσπάθειες να ενισχυθεί το ανθρώπινο δυναμικό στη γεωργία.
• Το κράτος ούτε επιχειρηματίας μπορεί να γίνει ούτε χρηματοδότης. Ο ρόλος του κράτους πρέπει να είναι καταλυτικός.
• Στην «πλάτη» της διατροφής, θα φορτωθεί και η προστασία της υγείας των καταναλωτών και η αειφορία, η σωστή διαχείριση των φυσικών πόρων, η παράδοση και ο πολιτισμός μας

Για τα σενάρια περί ανασχηματισμού της Κυβέρνησης

Δημοσιογράφος: Κύριε Υπουργέ, διάβαζα εδώ τα ρεπορτάζ των συναδέλφων για τον θρυλλούμενο ανασχηματισμό. Πριν από 2-3  τρεις μήνες, όταν ξαναείχαμε αντίστοιχα ρεπορτάζ, τότε άλλοι σας είχαν ως σταθερό, άλλοι σας είχαν ως μετακινούμενο. Το τελευταίο διάστημα όλα τα ρεπορτάζ σας έχουν ως σταθερό στην καρέκλα του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης. Θέλω να ρωτήσω αν αυτό έχει να κάνει τόσο με τις δράσεις που έχετε αναπτύξει στο Υπουργείο όσο και με την καλή εκ του αποτελέσματος διαχείριση της ιστορίας των αγροτικών κινητοποιήσεων.

Υπουργός: Και τα δύο. Σας θυμίζω ότι εκείνη η συζήτησή μας  ήταν λίγες ημέρες αφ’ ότου αναλάβαμε τα καθήκοντά μας, λογικό ήταν οι άνθρωποι να είχαν αμφιβολίες. Τώρα όμως που περνάει σιγά-σιγά ο χρόνος, βλέπουν την προσπάθεια που κάνουμε σαν Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, τα θέματα που αντιμετωπίζουμε συμπεριλαμβανομένης και της κινητοποίησης των αγροτών όπου προσπαθήσαμε στο επίπεδο του εφικτού να κάνουμε ό,τι καλύτερο ήταν δυνατό, πιστέψτε με.
Λίγο καιρό πριν είχα γράψει ένα άρθρο λέγοντας ότι πολλοί πίστευαν ότι η Ελλάδα πρέπει να γίνει Ιρλανδία με τις Υπηρεσίες, άλλοι Δανία κτλ. Εγώ πιστεύω ότι η ορεινή Ελλάδα πρέπει να γεμίσει «Μέτσοβα», «Πήλια», «Βυτίνες», «Καρπενήσια» και η νησιώτικη Ελλάδα θα πρέπει να γεμίσει «Σαντορίνες». Όπου δίνουν πολύ μεγάλη έμφαση στο να υποστηρίξουν και τον πρωτογενή τομέα, δηλαδή τη γεωργία τους, τα προϊόντα τους  τα παραδοσιακά, να τα συνδέσουν με άλλους τομείς όπως είναι ο τριτογενής τομέας του τουρισμού, του πολιτισμού κτλ. Δείτε πόσο πετυχημένο παράδειγμα είναι το Μέτσοβο.

Για τις συνέργειες με το Υπουργείου Τουρισμού για το «πάντρεμα» της γεωργίας με την μεταποίηση και τον τουρισμό

Δημοσιογράφος: Και θα μπορούσε βεβαίως αυτό να έχει γίνει εδώ και πολλά χρόνια και νομίζω ότι ήταν μια από τις επισημάνσεις που σας έκαναν οι Γερμανοί Βουλευτές σε αυτήν  την επίσκεψη που είχατε στο Βερολίνο πριν από λίγες μέρες. Σε μια παγκόσμια Έκθεση Τουρισμού που γίνεται στην Γερμανία ήσαστε εκεί με την Υπουργό Τουρισμού, την κα Κεφαλογιάννη, σε μια προσπάθεια να παντρευτεί ο τουρισμός και η γεωργία, ένα πείραμα που άλλες χώρες το έχουν κάνει εδώ και πολύ καιρό και μιλάμε και για το γεωργικό τουρισμό, εμείς στην Ελλάδα δυστυχώς το ανακαλύπτουμε εν έτει  2013. Αλλά κάλλιο αργά παρά ποτέ.

Υπουργός: Είναι πολύ σημαντικό παρ’ όλα αυτά και χαίρομαι που το αναφέρετε, διότι έχουμε πρότυπα. Δείτε για παράδειγμα τις προσπάθειες που έκανε η Ιταλία προς τον τομέα αυτόν, δείτε τις προσπάθειες που κάνει από καιρό η Αυστρία, ιδιαίτερα η ορεινή Αυστρία. Προς την κατεύθυνση αυτή χαίρομαι που τελευταία, σε συνέργεια με την κα Κεφαλογιάννη και το Υπουργείο Τουρισμού κάνουμε πολύ  μεγάλη προσπάθεια να συνδέσουμε το δικό μας τομέα που είναι ο πρωτογενής και η  μεταποίηση, μαζί με τον τριτογενή τομέα των υπηρεσιών του τουρισμού.
Κι εκεί πολύ γρήγορα είδαμε οι δυο - τρεις δράσεις που κάναμε, όπως για παράδειγμα αυτή του «ελληνικού πρωινού» στα ελληνικά ξενοδοχεία, είδαμε ότι ενώ αρχικά με το Επιμελητήριο ήταν γύρω στα 200-300 τα ξενοδοχεία που ήθελαν να μπουν, να πάρουν δηλαδή αυτή την ταμπέλα, να το βάλουν στον Οδηγό τους, να πουν «αυτό το ξενοδοχείο προσφέρει ελληνικό πρωινό», η δράση αυτή γρήγορα  επεκτάθηκε σε όλες τις Περιφέρειες. Όλες οι Περιφέρειες καθιέρωσαν τα πρότυπά τους και θα ήθελα για παράδειγμα η Ήπειρος να έχει τα ηπειρώτικο πρωινό –γιατί είναι διαφορετικό  από αυτά των Κυκλάδων..

Δημοσιογράφος: Ακριβώς. Για να δίνει την ταυτότητα της κάθε περιοχής το πρωινό.

Υπουργός: Και να υποστηρίξει την κάθε περιοχή, να υποστηρίξει τον παραγωγικό τομέα. Θέλουμε αυτά τα 15-16 εκατομμύρια τουριστών που έρχονται και θα έρθουν φέτος ακόμη περισσότεροι στον τόπο μας, να έχουν την ευκαιρία να δοκιμάσουν εκτός από τον ήλιο και τη θάλασσα, τις αρχαιότητες και τον πολιτισμό μας, να δουν και έναν άλλο τρόπο παραδοσιακής διατροφής. Να δοκιμάσουν και κάτι καινούργιο, το λάδι μας, το τυρί μας κ.ά.
Ας δοκιμάσουν στην Ήπειρο μια ντόπια πίτα με χόρτα κτλ. ή τη ντόπια μαρμελάδα τους. Ή ας δοκιμάσουν τα προϊόντα στα νησιά μας. Παρουσιάσαμε στην έκθεση στο Βερολίνο μια ακόμα δράση την «ελληνική παλέτα τυριών» κατά Περιφέρεια. Θέλω να σας πω, όπως κι εσείς αναφέρατε, είχε πάρα πολύ  μεγάλο ενδιαφέρον αυτή η Έκθεση  και η ειδικά η συζήτηση που κάναμε με τους Βουλευτές του Γερμανικού Κοινοβουλίου αλλά και το Ίδρυμα Αντενάουερ.

Δημοσιογράφος: Ποιο είναι το κλίμα που εισπράξατε; Αν υπάρχει  μια αλλαγή στην εικόνα που έχει  η χώρα στο εξωτερικό και τι είναι αυτό που σας είπαν ο Γερμανοί Βουλευτές ως προς την πρωτοβουλία αυτή που αναλαμβάνει η χώρα μας πια.

Υπουργός: Και οι δύο συναντήσεις ήταν πολύ θετικές. Και οι Βουλευτές και οι συμμετέχοντες στη συζήτηση που οργάνωσε το Ίδρυμα Αντενάουερ, όπου συμμετείχαν πάρα πολλοί παραγωγικοί φορείς, μεγάλα συλλογικά όργανα, δημοσιογράφοι κτλ., όλοι είπαν ότι αυτό το υβρίδιο ανάμεσα στα εξαιρετικής ποιότητας ελληνικά προϊόντα του πρωτογενούς και δευτερογενούς τομέα με τις εξαιρετικές υπηρεσίες  του τουρισμού, μπορεί να έχει ένα πολύ μεγάλο μέλλον και είναι τομείς που μπορούν  ν’ αλληλοϋποστηριχθούν.
Και μάλιστα επειδή μιλάμε για δυο χώρους, και η γεωργία και ο τουρισμός είναι τομείς μεγάλης απασχόλησης. Δηλαδή δίνουν δουλειά σε πολλά χέρια. Σ’ αυτή τη δύσκολη συγκυρία σε ό,τι αφορά στην ανεργία, να λοιπόν δυο χώροι που μπορούν ν’ απασχολήσουν χέρια και να λύσουμε εν μέρει και το πρόβλημα της ανεργίας. Και μάλιστα γρήγορα, δηλαδή σε αντίθεση με τους άλλους τομείς όπως είναι η βιομηχανία και αλλού, όπου μέχρι να γίνει  το εργοστάσιο, να χτιστεί για να μπορεί να προσλάβει 100, 200 ανθρώπους θα πάρει ένα -  δυο χρόνια.

Δημοσιογράφος: Θέλω να μας πείτε προοδευτικά ποια μπορεί να είναι τ’ αποτελέσματα αυτής της συνύπαρξης, τουρισμού και γεωργίας, αλλά αποτελέσματα σύγχρονα, προοδευτικά, όχι αυτά τα κλασικά που έχουμε στο μυαλό μας.
Τι μπορούμε να περιμένουμε από αυτή τη σύμπραξη γεωργίας και τουρισμού;

Για την προσπάθεια ένταξης της παραγωγικής διαδικασίας στον βιωματικό τουρισμό

Υπουργός: Ήδη είπαμε δυο προϊόντα, αυτό με το «ελληνικό πρωινό», την παλέτα τυριών, τη γαστρονομία μας. Αναφέρατε ήδη τον τουρισμό. Εμείς τι θέλουμε, τι επιδιώκουμε; Και το προσπαθούμε ήδη σε ορισμένες περιπτώσεις και μάλιστα μ’ επιτυχία ήδη: Θέλουμε η ίδια η παραγωγική διαδικασία, η καλλιέργεια, η μεταποίηση, να γίνει κομμάτι της επίδειξής του στον τουρισμό. Δηλαδή θέλουμε βιωματικό τουρισμό.
Θέλουμε δηλαδή ο τουρίστας που έρχεται στην Κρήτη, ας το πούμε για 20 μέρες για να κάνει τα μπάνια του κτλ., να του δοθεί η ευκαιρία να επισκεφθεί και να δει έναν ελαιώνα, να καταλάβει ότι ο ελαιώνας αυτός μ’ αυτά τα γιγάντια αιωνόβια δέντρα, γεμάτος καταπράσινα χόρτα από κάτω, δεν είναι η εντατική δενδροκομία στην οποία έχει εθιστεί. Να πάει να επισκεφθεί ένα ελαιοτριβείο, να δει πώς παράγεται εδώ αυτό το λάδι.

Δημοσιογράφος: Την πιο αγνή πλευρά της φύσης λέτε τώρα…

Υπουργός: Έχει πολύ μεγάλη σημασία, γιατί μόνον τότε θα εκτιμήσει και θα δει ότι υπάρχει μια εναλλακτική γεωργία εδώ, δεν είναι τόσο εντατικά τα πάντα, δεν είναι όλα χημική επεξεργασία για να βγάλεις ένα λάδι. Εδώ το ομογενοποιούν, το πιέζουν κι από δίπλα το βλέπουν το λάδι να στραγγίζει. Έτσι θα εκτιμήσει αυτό τον παραδοσιακό τρόπο παραγωγής και μάλιστα αν πάει και, ας το πούμε, στο ανακαινισμένο παλιό ελαιοτριβείο, που ξοδέψαμε λεφτά για να το αναστηλώσουμε  θα το εκτιμήσει και αυτό ο επισκέπτης.

Δημοσιογράφος: Πιστεύετε ότι είναι έτοιμοι οι παραγωγοί να κάνουν αυτό το άλμα και να συνδυάσουν την παραγωγή τους με τον τουρισμό, με την ανάπτυξη ενός ευρύτερου σχεδίου παρουσίασής τους;

Υπουργός: Είναι έτοιμοι γιατί αυτοί το σκέφτηκαν πριν από μας. Σας θυμίζω και χαίρομαι που αναφέρετε την περίπτωση του κρασιού, θυμηθείτε την προσπάθεια που κάναμε με την καθιέρωση όλου αυτού του θεσμού «Οι δρόμοι του κρασιού στην Ελλάδα», τις προσπάθειες του κ. Μπουτάρη στη Μακεδονία κτλ.
Όλες αυτές οι προσπάθειες τώρα λέμε, αφού τις κάνουμε, τις έχουμε καθιερώσει, κάναμε χάρτες, και δεν είναι μόνο τα οινοποιεία στους «Δρόμους του κρασιού», είναι και οι ίδιες οι αμπελοκαλλιέργειες, ο τρόπος που γίνονται. Κι εκεί ξανά θα δείτε αναστηλωμένα Μουσεία, παραδοσιακά, τέτοιου είδους κέντρα. Λέμε στον τουρίστα: «Αφού ξοδεύεις χρόνο σ’ αυτή  την επίσκεψή σου στη Βεργίνα, στη Νάουσα ή αλλού, θέλεις να δεις και τους «Δρόμους του κρασιού», να δεις πού παράγονται, σε ποιες πλαγιές και με ποιον τρόπο; να τα δοκιμάσεις, να μπεις σ’ ένα δοκιμαστήριο κρασιού και να δεις τα ντόπια  προϊόντα, να πάρεις κι εσύ μαζί σου μια φιάλη φεύγοντας». Θέλουμε ο τουρίστας να γίνει πρεσβευτής αυτής της ποιότητας στο εξωτερικό.

Δημοσιογράφος: Φαντάζομαι ότι αυτή την ιδέα οι ξένοι την  είδαν πολύ θετικά.

Υπουργός: Πάρα πολύ.

Για την ενίσχυση της εξωστρέφειας και των εξαγωγών των αγροτικών προϊόντων

Δημοσιογράφος: Το ερώτημα είναι αυτό σε ποιος βάθος μπορεί να υλοποιηθεί και πότε μπορεί να ξεκινήσει  όλη αυτή η συνεργασία όπως λέτε, γεωργίας και τουριστικής ανάπτυξης.

Υπουργός: Κατ' αρχήν δε λέμε ότι θα ξεκινήσει γιατί ξεκίνησε. Και δεύτερον, δεν είναι μια η ενέργεια. Εδώ να μου επιτρέψετε να πω ότι όταν βάζουμε ορισμένους στόχους, για να τους πετύχουμε πρέπει να λειτουργήσουμε πολύπλευρα και αθροιστικά. Βάλαμε στόχο ας πούμε, για παράδειγμα, να ενισχύσουμε τις εξαγωγές κρασιού στη Γερμανία. Από την άλλη  μεριά,  έχουμε τα προγράμματα εξωστρέφειας, το Υπουργείο κάνει σημαντικές προσπάθειες να τοποθετήσει, να ενισχύσει την εξωστρέφεια των προϊόντων του, να τοποθετήσει προϊόντα στις ξένες αγορές.
Αν λοιπόν αυτός ήταν ο προηγούμενος στόχος από την πλευρά του τουρισμού κτλ., θα πρέπει ο ίδιος στόχος να  γίνει στόχος και της εξωστρέφειας. Και είδαμε πόσο γρήγορα, επειδή είναι πραγματικό το παράδειγμα που αναφέρετε, όπως είναι τα κρασιά μας στη Γερμανία, τα κρασιά μας στη Γερμανία πήγαν σε λίγους μήνες 24% πάνω. Σ’ αυτό αναφέρθηκαν παρεμπιπτόντως και στο Ίδρυμα Αντενάουερ αρκετοί επιχειρηματίες που ήταν στην εκδήλωση αυτή, όπως επίσης και Βουλευτές του Γερμανικού Κοινοβουλίου.
Κάναμε ειδικές δράσεις για να βάλουμε τα κονσερβοποιημένα ροδάκινα της Μακεδονίας κατευθείαν στη ρώσικη αγορά. Μέσα σε λίγους μήνες πήραμε την πρώτη θέση, εκτοπίστηκαν οι Κινέζοι που είχαν πολύ φθηνότερα προϊόντα, παρ’ όλα αυτά η ποιότητά μας έπιασε τόπο.
Θα μπορούσα να σας αναφέρω αντίστοιχες προσπάθειες που κάναμε με το λάδι, με τους Κινέζους ή με την Κεντρική Ευρώπη. Στους Κινέζους πήγαμε 100% πάνω τις εξαγωγές λαδιού. Και θα μπορούσα να σας πω για τη φέτα, το γιαούρτι στην Αμερική και τον Καναδά..

Για τη στροφή των νέων στη γεωργία

Δημοσιογράφος: Αυτές οι δράσεις που αναφέρετε, σίγουρα θέλουν νέο αίμα, θέλουν νέους ανθρώπους, θέλουν νέα μυαλά, πιο διευρυμένα και θέλουν και τη βοήθεια της τεχνολογίας που είναι πολύ σημαντική. Σ’ αυτό το κομμάτι το Υπουργείο τι κάνει; Δηλαδή στο να συνδυάσει τον τουρισμό, την αγροτική παραγωγή και το internet σ’ ένα κομμάτι ενιαίο και που βεβαίως αυτό όπως σας είπα, θέλει  νέους ανθρώπους και νέες ιδέες.
Όπως μου είπατε παλαιότερα, παλαιότερα το ν’ ασχοληθεί κανείς με τη γεωργία ήταν σαν απειλή, του έλεγαν «αν δε μάθεις γράμματα θα πας στο χωράφι».

Υπουργός: Δεν ήταν απειλή, ήταν από ανάγκη θα λέγαμε. Κάποιος δεν τα πήγαινε καλά με τα γράμματα..

Δημοσιογράφος: Ή ως κοινωνική απαξία. Τώρα, σιγά-σιγά αυτό αρχίζει και αλλάζει.

Υπουργός: Όχι σιγά-σιγά, αλλάζει γρήγορα και θα έλεγα με δραματικούς ρυθμούς. Αυτό όμως είναι για μας ευλογία. Θέλουμε πραγματικά με επιλογή νέα παιδιά και με καμάρι να πουν «ναι, εγώ παρά το ότι είμαι μορφωμένος, ξέρω το διαδίκτυο, την Πληροφορική, ξέρω τι θα πει τυποποίηση, ξέρω τι σημασία της πιστοποίησης ενός προϊόντος», ξέρει τι σημασία που έχει το marketing, η αγορά, να παρακολουθεί τις διεθνείς εξελίξεις, τις τάσεις του καταναλωτικού κινήματος και να πει «ναι, εγώ μπορώ να τα καταφέρω σ’ αυτό  τον τομέα». Και τα καταφέρνει γιατί αυτοί βάζουν τη φρεσκάδα που περιγράφετε. Και το έχουν και καμάρι.

Δημοσιογράφος: Να το πω με λόγους επικοινωνίας, η γεωργία πρέπει να γίνει της μόδας. Αυτό είναι το θέμα.

Υπουργός: Όχι, να καταλάβουν ότι έχουν να κάνουν μ’ έναν παραγωγικό τομέα που προσφέρει ψωμί, δηλαδή τη διατροφή του ανθρώπου. Στην «πλάτη» αυτής της διατροφής δεν είναι μόνον οικονομοτεχνικά τα στοιχεία, θα φορτωθεί και η προστασία της υγείας των καταναλωτών και η αειφορία, η σωστή διαχείριση των φυσικών πόρων και η παράδοσή μας και ο πολιτισμός όπως ανέφερα.
Άρα λοιπόν πρέπει να καταλάβουν και το καταλαβαίνουν τα νέα παιδιά, που καμιά φορά δεν είναι μόνον άνεργοι, έχω δει νέα παιδιά να παρατάνε δουλειές, έχουν τελειώσει την Πληροφορική, δουλεύουν σ’ ένα κατάστημα και πουλάνε κινητά και παίρνουν και 800 και 1.000 ευρώ αλλά λένε ότι «έχω χάσει αυτό το δημιουργικό, έχω χάσει την επαφή με τη φύση, έχω χάσει αυτή την επαφή με την οικογένειά μου, την αειφορία». Αν εκεί νομίζει ότι μπορεί να δοκιμάσει την τύχη του και να τα καταφέρει, για μας αυτό είναι πολύ σημαντικό. Και όσοι πήγαν, τα κατάφεραν.

Για την ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού στη γεωργία

Δημοσιογράφος: Κύριε Υπουργέ ήθελα να ρωτήσω τι δράσεις ετοιμάζεται να κάνει το Υπουργείο ούτως ώστε να βοηθηθούν  νέοι άνθρωποι που θέλουν ν’ ασχοληθούν με την αγροτική παραγωγή για να συνδυάσουν την αγροτική παραγωγή, τον τουρισμό και το internet αφ’ ενός και τι μπορεί να γίνει γι’ αυτούς που θέλουν επίσης ν’ ασχοληθούν αλλά δεν έχουν κάποιο χωράφι, κάποιο κλήρο κτλ.
Μου λέτε ότι ήδη έχουν δοθεί κρατικά κτήματα σε ανθρώπους που θέλουν ν’ ασχοληθούν με τη γεωργία και ότι αυτό το πρόγραμμα θα συνεχίσει.

Υπουργός: Θίγετε δυο - τρία θέματα, να τα πάρουμε με τη σειρά αρχίζοντας από το τελευταίο που είπατε, μέσα στη γενικότερη δράση να ενισχύσουμε το ανθρώπινο δυναμικό στη γεωργία. Έχω πει ότι από όλους τους πόρους που χρησιμοποιεί η γεωργία, δηλαδή το έδαφος, το νερό, το λίπασμα, το σπόρο, πολλοί περιορίζονται. Δείτε πόσο λιγότερο νερό έχουμε για άρδευση.
Αλλά ο πιο σημαντικός πόρος που είναι ο καθοριστικός, είναι ο ανθρώπινος πόρος. Συρρικνώνεται το ανθρώπινο δυναμικό και ιδιαίτερα οι νέοι στη γεωργία. Όχι μόνο στη χώρα μας, αλλά και σε όλη την Ευρώπη. Πρέπει να πούμε στους ακροατές  μας ότι σε όλη την Ευρώπη μόνο το 6% των αγροτών - που καταπιάνονται μ’ αυτό τον τόσο σημαντικό τομέα που θα μας δώσει  την τροφή μας κι ένα σωρό άλλα προϊόντα από το βαμβάκι, τα λουλούδια, τα βιοκαύσιμα - είναι κάτω από 35 χρόνων. Άρα βλέπουμε μια δημογραφική γήρανση και αυτού του κομματιού.
Γι’ αυτό και κάνουμε σε όλη την Ευρώπη και στην Ελλάδα μεγάλες προσπάθειες να ενισχυθεί το ανθρώπινο δυναμικό στη γεωργία. Αυτό ξεκίνησε, όπως είπατε, με ακόμα και αυτούς που δεν έχουν χωράφια, με ένα πρόγραμμα μόνο για γεωτεχνικούς, δηλαδή πτυχιούχους ΑΕΙ, ΤΕΙ, στις Γεωτεχνικές Σχολές, Φυτικοί, Ζωικοί, Παραγωγοί, Ιχθυοπαραγωγοί κτλ., να γυρίσουν πίσω και να καταπιαστούν με την παραγωγική διαδικασία. Τώρα συνεχίζεται με ακόμα μεγαλύτερα προγράμματα.     
Εάν πραγματικά δεν καταφέρουμε να ενισχύσουμε αυτό το κομμάτι του ανθρώπινου δυναμικού  μετακινώντας όχι μόνο αναγκαστικά ανέργους από τα αστικά κέντρα προς την Περιφέρεια, αλλά και αυτούς ουσιαστικά που έφυγαν και τώρα με την οικονομική δυσκολία που περνάμε έχουν δυσκολία ακόμα και τα προς το ζην να εξασφαλίσουν. Είναι κρίμα τώρα κάποιος να κάνει λαχανόκηπο το σκουπιδοτενεκέ την ώρα που πίσω υπάρχει μια γόνιμη γη, υπάρχει ένα εξαιρετικό περιβάλλον, υπάρχει μια εμπειρία.
Γι’ αυτό και λέμε και τους ντόπιους ανθρώπους να τους ενισχύσουμε. Κάναμε ένα πρόγραμμα για 10.000 περίπου νέους αγρότες. Αυτό πάει πολύ καλά. Να μη φύγουν κι αυτοί και έρθουν στα αστικά κέντρα. Και οι ίδιοι τους είπαμε, «δώστε το χέρι να υποστηρίξουμε αυτούς που γυρίζουν πίσω».

Δημοσιογράφος: Μέχρι τώρα κρατικά κτήματα για να δοθούν προς καλλιέργειες σε τέτοιες  περιπτώσεις ανθρώπων πόσα έχει δώσει το Υπουργείο;

Υπουργός: Έχουμε δώσει πάρα πολλά και δεν είναι μόνο τα κτήματα που δίνουμε για καλλιέργειες, σας θυμίζω ότι όσοι γυρίζουν δε γυρίζουν μόνο για να καλλιεργήσουν τη γη, γυρίζουν πολλοί για ν’ αξιοποιήσουν τα βοσκοτόπια και να κάνουν κτηνοτροφεία, γυρίζουν για να κάνουν θερμοκήπια.
Έρχομαι τώρα στο ερώτημά σας στο σημείο που είπατε τι μπορεί να κάνει το κράτος. Το κράτος κατά την άποψή μου, ούτε επιχειρηματίας μπορεί να γίνει ούτε χρηματοδότης πρέπει να γίνει. Και μάλιστα όσο λιγότερα κάνει γι’ αυτούς τους ανθρώπους που θέλουν ν’ αναπτύξουν την επιχειρηματικότητά τους, τόσο καλύτερα θα είναι γιατί τις πιο πολλές φορές εμπόδια και δυσκολίες και γραφειοκρατίες και πολυπλοκότητα και χαρτούρα δημιουργείται.
Ο ρόλος του κράτους πρέπει να είναι καταλυτικός. Ο ρόλος του καταλύτη είναι όρος της χημείας, δηλαδή λέει να βοηθήσω να καταλύσω την αντίδραση αυτή του ανθρώπου με τη γη, με το θερμοκήπιο και να τον βοηθήσω, αλλά να μην αναλωθώ ούτε να του φέρω εμπόδια. Αυτός είναι ο ρόλος του καταλύτη.
Να σας αναφέρω ένα παράδειγμα: Είχαμε σε πάρα πολλά μέρη της Ελλάδος, ας πούμε στην περιοχή της Ξάνθης, σχολάζουσες γαίες, γαίες που δε μπορούσαν ν’ αξιοποιηθούν, είναι πέτρες, ξηρικά χωράφια κτλ. Από κάτω όμως είχαν εξαιρετικά γεωθερμικά πεδία. Υπάρχει ζεστό νερό με πολύ υψηλή θερμοκρασία και μπορεί κάποιος, εκεί είναι ο ρόλος του κράτους, να το βρει, να το αντλήσει, να του πει πάνω σ’ αυτή την επιφάνεια «ελάτε εδώ, εδώ είναι το ζεστό νερό, μ’ αυτούς τους 60, 70 βαθμούς, ελάτε να βάλετε θερμοκήπια».
Κάνουμε ένα μεγάλο θερμοκηπιακό πάρκο, του λύσαμε εμείς όλα αυτά τα προβλήματα πρόσβασης, αδειοδοτήσεων κτλ. και λέμε  «έλα εδώ τώρα νέος που είσαι, να κάνεις 50 στρέμματα ή επιχειρηματίας να κάνεις 100». Έχουν ήδη δοθεί 450 στρέμματα για τέτοιες επενδύσεις.
Μιλάνε ας πούμε για το υψηλό κόστος ενέργειας, έχει ακριβύνει το πετρέλαιο. Πραγματικά, όσο είσαι στο νότο, δηλαδή στην Ιεράπετρα της Κρήτης, το ζεστό κλίμα σε βοηθάει .. Πάνω όμως στο βορρά που δίπλα είναι η Βουλγαρία, πολύ κοντά είναι το Κίεβο ή οι ανατολικές χώρες που κάνουν αμάν για τη ντομάτα μας και τα πιπέρια μας, να μια ευκαιρία σ’ αυτούς, αντί να ζεσταίνονται με το πετρέλαιο τα θερμοκήπιά τους, μέσω της γεωθερμίας να πάρουν δωρεάν ενέργεια. Αυτός είναι ο ρόλος του κράτους για μένα.

Για την ψηφιοποίηση του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων

Δημοσιογράφος: Πείτε μου για το internet, εάν το Υπουργείο σκέφτεται σ’ αυτό το κομμάτι να βοηθήσει, δηλαδή στη σύνδεση της παραγωγής με το διαδίκτυο, στη σύνδεση των νέων αγροτών με το διαδίκτυο. Υπάρχουν ένα δυο sites που μπορούν και στέλνουν προϊόντα που καλλιεργούνται, είτε βιολογικά είτε όχι κτλ. Αυτό θα το εξελίξετε, θα το βοηθήσετε να προχωρήσει;

Υπουργός: Πάρα πολύ. Και χαίρομαι που το τονίζετε αυτό, γιατί μου δίνετε την ευκαιρία  να πω κάτι που ο κόσμος δεν το ξέρει. Ο κόσμος δεν ξέρει το e- ΥΠΑAΤ, το Ηλεκτρονικό Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Το Υπουργείο αυτό είναι ένα από τα πιο ψηφιακά Υπουργεία. Δεν ξέρει ότι έχει ψηφιοποιηθεί η παραγωγική διαδικασία, έχουν ψηφιοποιηθεί τα χωράφια, τα βοσκοτόπια κτλ. και χάρις σ’ αυτή την ψηφιοποίηση καταφέραμε παντρεύοντας τα στοιχεία αυτά όταν τα δώσαμε και μας έδωσαν επίσης και το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας τ’ αντίστοιχα στοιχεία του εισοδήματος.
Και όταν θ’ αρχίσουν από την 1/1/2014 να τηρούνται πλέον και λογιστικά βιβλία με τους επιχειρηματίες αγρότες, άλλο ένα σημαντικό πράγμα, το να έχουμε ανθρώπους μορφωμένους, με επιλογή στη γεωργία. Να δουν δηλαδή μ’ ένα επιχειρηματικό πνεύμα την προσπάθεια αυτή γιατί τότε, με τα στοιχεία αυτά μπορείς πραγματικά με ακρίβεια να πεις ακόμα και αν στην κοινωνία μας περισσεύει ένα ευρώ και πει «να βοηθήσω τον αγρότη». Θα ξέρουμε ότι θα πάει εκεί που θα πιάσει τόπο, για να τον βοηθήσουμε σ’ αυτό το κομμάτι, σ’ αυτή την τεχνολογία, σ’ αυτό το κόστος αν πραγματικά έχει αδυναμία. Όχι να πετιούνται λεφτά με το ελικόπτερο και στο τέλος πάλι να είμαστε στους δρόμους με προβλήματα.

Για τα μέτρα  αντιμετώπισης της λύσσας

Δημοσιογράφος: Θα βάλουμε στη συζήτησή μας, την Πρόεδρο του ΚΕΕΛΠΝΟ κα Τζένη Κρεμαστινού, για να δούμε το κομμάτι της υγείας και της επιδημιολογίας, γιατί το τελευταίο διάστημα ασθένειες που ήταν ξεχασμένες στο παρελθόν, επανέρχονται. Και εν πάση περιπτώσει κάποιες  που ήδη υπάρχουν είναι σε έξαρση, και σ’ αυτό έχει να κάνει και η οικονομική κρίση.

Υπουργός: Είπαμε και στο ξεκίνημα ότι ναι, μπορεί με τη σωστή διατροφή να προλάβουμε την εκδήλωση πάρα πολλών προβλημάτων.

(Τηλεφωνική σύνδεση με την Πρόεδρο του ΚΕΕΛΠΝΟ κ. Τ. Κρεμαστινού)

Υπουργός: Να ευχαριστήσω την κα Πρόεδρο για την εξαιρετική συνεργασία  που έχει το Υπουργείο με το Κέντρο τους, μας βοηθούν πάρα πολύ  κι εμείς προσπαθούμε να βοηθήσουμε όσο γίνεται. Είναι αποτέλεσμα του ότι ζούμε σ’ έναν ανοιχτό κόσμο, έρχονται άνθρωποι στους οποίους δε γίνονταν εμβολιασμοί από μικρά παιδιά για κάποιες αρρώστιες, όπως γίνεται  στη χώρα μας. Ή έρχονται ζώα στο βορρά.
Εμείς για πολλά χρόνια ήμαστε χώρα χωρίς λύσσα, είχαμε μηδέν περιστατικά. Κι όμως, αν δίπλα στις γειτονικές χώρες δε γίνονται επισταμένοι εμβολιασμοί των ζώων όπως σωστά είπε η κα Κρεμαστινού, δε μπορείς να το προφυλάξεις το σύνολο, να πεις μια αλεπού ή ένα σκυλί από τα διπλανά κοπάδια «μην περνάς από δω», ζώα είναι, θα περάσουν.
Εκεί λοιπόν είναι η σωστή λειτουργία και ο συντονισμός του κράτους, γιατί αυτά θα εμφανιστούν είτε επειδή ήρθε ένας και έφερε μια αρρώστια είτε ήρθε ένα σκυλί. Νομίζω ότι κι εκεί ξανά με τη γρήγορη αντίδραση και τη σωστή συνεργασία  των επιμέρους φορέων, νομίζω ότι μπορεί ν’ αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα αυτά. Και χαίρομαι που γίνεται ήδη πράξη αυτή η προσπάθεια.

Για τη σύνδεση της παραγωγής και της διατροφής με την επιστήμη

Υπουργός: Παίρνοντας αφορμή με την παρέμβαση της κας Κρεμαστινού, να πούμε ότι θα υπάρξει ακόμη μεγαλύτερη συμβολή του γεωργικού τομέα, ιδιαίτερα στην πρόληψη κάποιων ασθενειών με τη σωστή διατροφή που επίσης έχει μεγάλη σημασία. Μέχρι τώρα,  λέγαμε τρέχουμε την παραγωγική διαδικασία για να παράξουμε τρόφιμα για τον άνθρωπο.
Τώρα όμως η σύγχρονη επιστήμη και η γνώση, κι εδώ έρχομαι στο θέμα της επιστήμης και της τεχνολογίας που κι εσείς αναφέρετε, δείχνει ότι θα μπορούσαμε να δούμε τους ανθρώπους όχι σαν ένα μέσο όρο, υπάρχει ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού μας που έχει οστεοπόρωση π.χ., ιδιαίτερα οι ενήλικες μητέρες κτλ., ή διαβήτη. Δεν πρέπει ν’ αγνοούμε την απαίτηση  αυτής της μεγάλης ομάδας του καταναλωτή που λέει: Μπορούμε να τον βοηθήσουμε στην αντιμετώπιση με τη σωστή διατροφή αντί να περιμένουμε μόνο με το φάρμακο;

Δημοσιογράφος: Αυτό προϋποθέτει και μια παιδεία και μια εκπαίδευση και μια συνολική αντιμετώπιση.

Υπουργός: Και επαναπροσανατολισμό της παραγωγικής διαδικασίας, προγραμματισμό και συνέργεια με τους ανθρώπους της υγείας. Γι’ αυτό και είπα ότι ο πρωτογενής τομέας θα επιφορτισθεί στην πλάτη του, να έχει συμβολή και σ’ ένα σωρό από τα θέματα που  έχουν ανάγκη οι άνθρωποι που προσπαθούν να βοηθήσουν στην υγεία.

«Απαιτούνται προσπάθειες  πολλών φορέων για να ξαναζωντανέψει η ύπαιθρος»

Δημοσιογράφος: Και είναι καλό όταν επικεφαλής τέτοιων δράσεων, υπάρχουν άνθρωποι που ξέρουν το αντικείμενό τους και μπορούν να συνεργαστούν. Κύριε  Υπουργέ μου είπατε πριν ότι θέλετε να κάνετε μια πρόταση προς τη ΔΕΗ που είναι θετική για αγρότες.

Υπουργός: Λέω ότι ούτως ή άλλως  με τη ΔΕΗ είμαστε σε συνεργασία για να δώσουμε νυχτερινό ρεύμα στους αγρότες έτσι ώστε και αυτοί να  μειώσουν το κόστος αυτής της παραγωγής, αξιοποιώντας το νυχτερινό ρεύμα που είναι φθηνότερο, έχουμε περισσότερο και δεν ξέρουμε και τι να το κάνουμε τη νύχτα. Όμως θα ήθελα να πω, γυρίζοντας πίσω στην  έννοια του ανθρώπινου δυναμικού, μιλήσαμε για τις προσπάθειες που κάνουμε να επιστρέψουν στην Περιφέρεια νέοι άνθρωποι με επιχειρηματικό πνεύμα κτλ., αυτός ο δρόμος δεν πρέπει να περιοριστεί μόνο στους νέους.
Ακόμη κι ένας ενήλικας που πήρε τώρα τη σύνταξή του ή θα πάρει με τη γυναίκα του τη σύνταξή του κι έχει ένα σπιτάκι στο χωριό,  θα τον βοηθήσουμε κι αυτόν να γυρίσει. Αν δεν έχει ρεύμα, αυτό ήθελα να πω στη ΔΕΗ, να πούμε στους εργαζομένους «πηγαίνετε και κάνετε τη σύνδεση δωρεάν». Έχει μεγάλη σημασία σ’ ένα χωριό να ξανανάψει σε ακόμα δέκα σπίτια φως, να καίει το βράδυ το παράθυρό του και να δείχνει φως, να ξαναπάει στην εκκλησιά και ν’ ανάψουν ακόμη τρεις άνθρωποι κερί ή το βράδυ ακόμα και ο νέος που θα δραστηριοποιηθεί εκεί, να ξέρει ότι υπάρχουν άλλοι δέκα άνθρωποι με τους οποίους θα πιει καφέ το βράδυ στο καφενείο.

Δημοσιογράφος: Και αυτό είναι στη δική σας ευχέρεια να το κανονίσετε με τη ΔΕΗ.

Υπουργός: Φυσικά, θέλει συντονισμένες προσπάθειες πολλών φορέων, να  ξαναζωντανέψουμε την ύπαιθρο.