Προδικαστικό ερώτημα  C-116/20, SC Avio Lucos SRL κατά Agenţia de Plăţi şi Intervenţie pentru Agricultură – Centrul judeţean Dolj και Agenţia de Plăţi şi Intervenţie pentru Agricultură (APIA) – Aparat Central 

Γεωργία – Κοινή γεωργική πολιτική – Καθεστώτα άμεσης στήριξης – Κοινοί κανόνες – Καθεστώς ενιαίας στρεμματικής ενίσχυσης – Κανονισμός (ΕΚ) 73/2009 – Άρθρο 2, στοιχείο γʹ – Έννοια της “γεωργικής δραστηριότητας” – Άρθρο 35 – Κανονισμός (ΕΚ) 1122/2009 – Εθνική ρύθμιση η οποία, αφενός, επιβάλλει την προσκόμιση νομικού τίτλου που αποδεικνύει το δικαίωμα χρήσης του αγροτεμαχίου που τίθεται στη διάθεση του γεωργού στο πλαίσιο σύμβασης παραχώρησης και, αφετέρου, εξαρτά το κύρος της σύμβασης παραχώρησης από το αν ο παραχωρησιούχος είναι κτηνοτρόφος ή ιδιοκτήτης ζώων – Παραχωρησιούχος βοσκοτόπου ο οποίος έχει συνάψει σύμβαση συνεργασίας με κτηνοτρόφους – Δεδικασμένο

Με το προδικαστικό ερώτημα C-116/20, το Curtea de Apel Timişoara (Ρουμανία) έθεσε ζητήματα σχετικά με  την ερμηνεία και εφαρμογή των Κανονισμών (ΕΚ) 73/2009 και 1122/2009. Ειδικότερα, τέθηκαν τα ακόλουθα ζητήματα: α) Αν έχει το δίκαιο της Ένωσης που εφαρμόζεται επί της οικονομικής στηρίξεως για το γεωργικό έτος 2014 και συγκεκριμένα ο κανονισμός (EK) 73/2009 και ο κανονισμός 1122/2009, την έννοια ότι αντιτίθεται σε εθνική διάταξη με την οποία θεσπίζεται υποχρέωση αποδείξεως του δικαιώματος χρήσεως εδαφικής εκτάσεως με σκοπό τη χορήγηση οικονομικής στηρίξεως σχετικής με τα καθεστώτα στρεμματικής ενισχύσεως, β) εάν κριθεί ότι το προμνημονευθέν στο πρώτο ερώτημα δίκαιο της Ένωσης δεν αντιτίθεται στην ως άνω εθνική διάταξη, αν έχει το δίκαιο της Ένωσης (συμπεριλαμβανομένης της αρχής της αναλογικότητας) την έννοια ότι αντιτίθεται –στην περίπτωση που το δικαίωμα εκμεταλλεύσεως της γεωργικής εκτάσεως αποδεικνύεται από τον δικαιούχο μέσω της προσκομίσεως συμβάσεως παραχωρήσεως βοσκοτόπου (βάσει της οποίας ο αιτών απέκτησε δικαίωμα χρήσεως του βοσκοτόπου υπ’ ευθύνη του και προς όφελός του, έναντι καταβολής τέλους)– εθνική διάταξη που επιβάλλει, για την έγκυρη σύναψη της εν λόγω συμβάσεως παραχωρήσεως, τον όρο ο μελλοντικός παραχωρησιούχος να είναι αποκλειστικώς κτηνοτρόφος ή ιδιοκτήτης ζώων, γ) αν εμπίπτει στην έννοια της γεωργικής δραστηριότητας του άρθρου 2 του κανονισμού (ΕΚ) 73/2009 η δραστηριότητα δικαιούχου καθεστώτος στρεμματικής ενισχύσεως ο οποίος –βάσει της συμβάσεως παραχωρήσεως βοσκοτόπου με σκοπό την απόκτηση του δικαιώματος χρήσεως της εν λόγω εκτάσεως και την απόκτηση δικαιωμάτων ενισχύσεως για το αγροτικό έτος 2014 – συνάπτει στη συνέχεια σύμβαση συνεργασίας με κτηνοτρόφους, με την οποία επιτρέπει τη δωρεάν χρήση της παραχωρηθείσας εκτάσεως για την βοσκή των ζώων, ενώ παράλληλα ο δικαιούχος διατηρεί το δικαίωμα χρήσεως της εκτάσεως, αλλά υποχρεούται να μην παρακωλύει τη δραστηριότητα βοσκήσεως και να εκτελεί δραστηριότητες καθαρισμού του βοσκότοπου, καθώς και δ) αν έχει το δίκαιο  της Ευρωπαϊκής Ένωσης την έννοια ότι αντιτίθεται σε ερμηνεία εθνικής διατάξεως όπως το άρθρο 431, παράγραφος 2, του ρουμανικού κώδικα πολιτικής δικονομίας -που αφορά την ισχύ δεδικασμένου τελεσίδικης δικαστικής αποφάσεως, με την οποία κρίθηκε απαράδεκτο αίτημα ενισχύσεως λόγω της παραβιάσεως της απαιτήσεως της εθνικής νομοθεσίας περί νομιμότητας του τίτλου εκμεταλλεύσεως/χρήσεως της εκτάσεως για την οποία ζητήθηκε υπαγωγή στο καθεστώς στρεμματικής ενισχύσεως για το γεωργικό έτος 2014 (αναφορικά με διαφορά στο πλαίσιο της οποίας ζητήθηκε η ακύρωση αποφάσεως περί επιβολής πολυετών κυρώσεων)-, ερμηνεία βάσει της οποίας δεν χωρεί εξέταση της συμβατότητας της εν λόγω απαιτήσεως του εθνικού δικαίου με το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο εφαρμόζεται για το γεωργικό έτος 2014 στο πλαίσιο νέας διαφοράς, στην οποία εξετάζεται η νομιμότητα πράξεως ανακτήσεως αχρεωστήτως καταβληθέντων στον αιτούντα ποσών, επίσης για το γεωργικό έτος 2014, η οποία βασίζεται στα ίδια πραγματικά περιστατικά και στις ίδιες εθνικές διατάξεις που αποτέλεσαν το αντικείμενο εξετάσεως της προγενέστερης τελεσίδικης δικαστικής αποφάσεως;

Με απόφασή του της 7ης Απριλίου 2022 (EU:C:2022:273) το Δικαστήριο της  Ευρωπαϊκής Ένωσης έκρινε ότι: «Ο κανονισμός (ΕΚ) 73/2009 του Συμβουλίου, της 19ης Ιανουαρίου 2009, σχετικά με τη θέσπιση κοινών κανόνων για τα καθεστώτα άμεσης στήριξης για τους γεωργούς στο πλαίσιο της κοινής γεωργικής πολιτικής και τη θέσπιση ορισμένων καθεστώτων στήριξης για τους γεωργούς… και ο κανονισμός (ΕΚ) 1122/2009 της Επιτροπής, της 30ής Νοεμβρίου 2009, σχετικά με τη θέσπιση λεπτομερών διατάξεων εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 73/2009 του Συμβουλίου όσον αφορά την πολλαπλή συμμόρφωση, τη διαφοροποίηση και το ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης και ελέγχου, στο πλαίσιο των καθεστώτων άμεσης στήριξης για τους γεωργούς που προβλέπονται στον εν λόγω κανονισμό, καθώς και λεπτομερών διατάξεων εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1234/2007 του Συμβουλίου όσον αφορά την πολλαπλή συμμόρφωση στο πλαίσιο του καθεστώτος στήριξης που προβλέπεται για τον αμπελοοινικό τομέα, έχουν την έννοια ότι δεν αντιτίθενται σε εθνική ρύθμιση η οποία προβλέπει ως προϋπόθεση για τη χορήγηση στήριξης δυνάμει του καθεστώτος ενιαίας στρεμματικής ενίσχυσης υποχρέωση του αιτούντος να αποδείξει ότι έχει «δικαίωμα χρήσης» της γεωργικής έκτασης την οποία αφορά η αίτησή του, εφόσον γίνονται σεβαστοί οι σκοποί που επιδιώκονται με τη σχετική ενωσιακή ρύθμιση και τηρούνται οι γενικές αρχές του δικαίου της Ένωσης, ειδικότερα δε η αρχή της αναλογικότητας.

- Στην ειδική περίπτωση κατά την οποία ο δικαιούχος στήριξης δυνάμει του καθεστώτος ενιαίας στρεμματικής ενίσχυσης έχει υποβάλει, προς δικαιολόγηση του δικαιώματος εκμετάλλευσης γεωργικής έκτασης, σύμβαση παραχώρησης βοσκοτόπου ο οποίος ανήκει στη δημόσια περιουσία οργανισμού τοπικής αυτοδιοίκησης, ο κανονισμός 73/2009 και ο κανονισμός 1122/2009 έχουν την έννοια ότι δεν αντιτίθενται σε εθνική ρύθμιση η οποία εξαρτά το κύρος της σύμβασης παραχώρησης από το αν ο μελλοντικός παραχωρησιούχος έχει την ιδιότητα του κτηνοτρόφου ή του ιδιοκτήτη ζώων. 

- Κατ’ ορθή ερμηνεία του άρθρου 2, στοιχείο γʹ, του κανονισμού 73/2009,  η έννοια της «γεωργικής δραστηριότητας» καλύπτει και τη δραστηριότητα ορισμένου προσώπου το οποίο, κατόπιν της σύναψης σύμβασης παραχώρησης βοσκοτόπου, συνάπτει σύμβαση συνεργασίας με κτηνοτρόφους, δυνάμει της οποίας αυτοί χρησιμοποιούν την παραχωρηθείσα έκταση για τη βοσκή των ζώων τους, ενώ ο παραχωρησιούχος διατηρεί το δικαίωμα χρήσης της έκτασης, αναλαμβάνοντας όμως την υποχρέωση να μην παρακωλύει τη βόσκηση και να εκτελεί με δικά του έξοδα τις εργασίες συντήρησης του βοσκοτόπου, εφόσον οι εργασίες αυτές πληρούν τις προϋποθέσεις του προαιρετικού προτύπου που προβλέπεται στο παράρτημα ΙΙΙ του εν λόγω κανονισμού. και 

- Το δίκαιο της Ένωσης έχει την έννοια ότι αντιτίθεται στην εφαρμογή, στην έννομη τάξη κράτους μέλους, της αρχής του δεδικασμένου η οποία, στο πλαίσιο διαφοράς μεταξύ των ίδιων διαδίκων σχετικά με τη νομιμότητα πράξης ανάκτησης ποσών που είχαν καταβληθεί στον αιτούντα στήριξη δυνάμει καθεστώτος ενιαίας στρεμματικής ενίσχυσης, κωλύει την εξέταση, εκ μέρους του επιληφθέντος δικαστηρίου, της συμβατότητας προς το δίκαιο της Ένωσης των εθνικών απαιτήσεων περί νομιμότητας του τίτλου εκμετάλλευσης της γεωργικής έκτασης την οποία αφορά η αίτηση στήριξης για τον λόγο ότι η πράξη ανάκτησης βασίζεται στα ίδια πραγματικά περιστατικά και στις ίδιες εθνικές διατάξεις που εξετάστηκαν σε προγενέστερη και πλέον αμετάκλητη δικαστική απόφαση». 

Το σύνολο του κειμένου της απόφασης έχει δημοσιευθεί στο δικτυακό χώρο του Δικαστηρίου, στην ακόλουθη διεύθυνση: https://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=257481&pageIndex=0&doclang=EL&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=126357